Hadis Usûlü-Mantık İlişkisi (Nüzhetü’n-Nazar Özelinde)

Authors : Ali ARSLAN

Pages : 115-141

Doi:10.18498/amailad.554221

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam düşünce geleneğinde daha ziyade bir alet ilmi olarak kabul edilen Mantık ilmi, tercüme eserler vasıtasıyla İslam dünyasında önem kazanmaya başlamıştır. İlk zamanlar bu ilme karşı bazı tepkiler olsa da özellikle Gazzâlî sonrası, bütün ilimler için bir giriş mahiyetinde kabul edilmiştir. Özellikle Usûl-i fıkıh âlimleri eserlerinde Mantık ilminden büyük oranda istifade etmişlerdir. Bu çalışmada Mantık ilmi ile Hadis Usûlü arasındaki ilişki İbn Hacer'in meşhur hadis usûlü eseri Nüzhetü’n-na ẓ ar özelinde üç başlık halinde ele alınmıştır. İlgili eserde Mantık ilminin etkisi bu çerçevede gösterilip, iki ilim dalı arasındaki ilişkinin örnekleri gösterilmiştir. Hadis Usûlü-Mantık ilişkisi konusu üzerinde çok fazla çalışma olmaması bu konunun seçiminde önemli bir etken olmuştur. Mantık ilminin Hadis Usûlü'nü ifade tarzı olarak nasıl etkilediğine ve İbn Hacer'in Hadis Usûlü'ne dair eserinde yeni bir tertip ortaya koyarken bu ilimden ne ölçüde istifade ettiğine işaret edilmiştir. İbn Hacer'in kavramlar arası ilişkilere değinmesi ve tanımları ortaya koyarken beş tümeli esas alması gibi hususlar da çalışmanın konuları arasındadır.     
Keywords : Hadis, Nüzhetün naẓar, Mantık, Usûl, İbn Hacer