SINIRLI RASYONELLİK ve NÖROBİYOLOJİK FAKTÖRLERİN DENEYSEL ANALİZİ

Authors : Ferhat Pehlivanoğlu, Cansu Çalışır

Pages : 183-210

View : 102 | Download : 120

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Geleneksel iktisat teorisinin temel önermesi olan rasyonel insan varsayımı, davranışsal iktisadın gelişmesiyle birlikte rasyonelliğin sınırlı olacağına doğru evrilmeye başlamıştır. Çoğu zaman eleştirilmekte olan rasyonel birey, davranışsal iktisadın alt disiplinleriyle daha fazla irdelenmeye başlanmıştır. Davranışsal iktisadın alt dallarından olan deneysel iktisat ve nöroiktisat rasyonel birey kavramına eleştiri getirmekle kalmayıp deneyler ve analizler yaparak rasyonellik kavramına yeni bir boyut kazandırmaktadır. Bu kapsamda bireylerin her zaman tam olarak rasyonel olmadığı ve buna eleştiriler getirilebileceğinden hareketle ortaya atılan sınırlı rasyonalite kavramı, insanların kararlarını etkileyen çok sayıda durum olduğunu, duyguların da bunlardan biri olduğunu savunmaktadır. Bu çalışmada, rasyonel insan kavramı incelenerek davranışsal iktisadın ortaya çıkışı ve alt disiplinleri deneysel olarak araştırılmıştır. Çalışmanın ampirik kısmında anket ve deney çalışmaları yapılarak Kocaeli Üniversitesi öğrencilerinin rasyonellik durumunun incelenmesi amaçlanmıştır. Özellikle verilen çıpalar karşısında deneklerin davranışları; bedavanın etkisi, hava durumundan etkilenme durumları, cinsiyet ve o günkü duygu durumları göz önünde bulundurularak rasyonel davranış analiz edilmiştir. Analizlerde Cronbach’s Alpha Testi, Normallik Testi, Mann Whitney U Testi, Kruksal Wallis Testleri uygulanmıştır. Sonuçta, katılımcıların dışarıdan gelen etkenlere göre hareket etme eğiliminde olduğu, bazı durumlarda rasyonel davranışlar sergilerken bazı durumlarda ise irrasyonel davranışlar sergileyebildikleri görülmüştür
Keywords : Deneysel İktisat, Sınırlı Rasyonellik, Davranışsal İktisat, Nöroiktisat