KUTADGU BİLİGDE ḳıl-YARDIMCI FİİLİNİN FİİL+FİİL ŞEKLİNDE KURULAN BİRLEŞİK FİİL YAPILARINDAKİ KULLANIMI ÜZERİNE

Authors : Mustafa YILDIZ

Pages : 419-423

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2005-02-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk dilinin çeşitli devir ve dönemlerinde isim+fiil şeklinde kurulan birleşik fiil yapılarında çok işlek olarak kullanılan yardımcıfiillerden biri de ḳıl-‘tır. KarahanlıTürkçesi dönemine ait Kutadgu Bilig’de de bu yardımcıfiille kurulmuşçok çeşitli birleşik fiil yapılarınıgörmek mümkündür. aġır ḳıl- “mûteber kılmak”, asıġ ḳıl- “fayda sağlamak, kâr etmek”, cẹfa ḳıl- “cefâ kılmak”, ḫali ḳıl- “boşaltmak”, isiz ḳıl- “kötüye çıkarmak”, eḍgü ḳıl-“iyi etmek”, tükel ḳıl- “tamamlamak, yerine getirmek”, aḍaḳyiti ḳıl- “ayağıçevik tutmak” vb. Bu yazıda söz konusu yardımcıfiilin Kutadgu Bilig’de isim+fiil şeklinde kurulan birleşik fiil yapılarının dışında fiil+fiil şeklinde kurulan birleşik fiil yapılarında da kullanımıüzerinde durulmuşve bu fiilin tasvirî yardımcıfiil özelliğine dikkat çekilmiştir.
Keywords : Kutadgu Bilig, tasvir fiili, birleşik fiil, yardımcıfiil, esas fiil