NATO’yu Anlamak: Dönüşümü, Yeni Kimlikleri ve Uyum Süreçleri

Authors : Erdem ÖZLÜK, Duygu ÖZLÜK

Pages : 209-225

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2014-02-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma NATO’nun dönüşümünü, bu dönüşümün gerekçelerini ve örgütün geleceğini tartışmaktadır. Soğuk Savaş’ın bir ürünü olarak NATO, sadece Sovyet/komünist/kızıl/doğu vs. gibi tehditlere göğüs germek ve belirli bir alanda güvenliği tesis etmek amaçlarıyla kurulmamıştır. NATO, Pozitivist ittifak ya da güvenlik yaklaşımlarının çizdiği epistemik çerçeveden analiz edilebilecek sıradan bir kolektif güvenlik/savunma veya askeri ittifak modeli değildir. NATO, Soğuk Savaş’tan sonra genişleyerek ve derinleşerek ayakta kalan ve bu bağlamda “içsel uyum süreci” olarak tanımlanabilecek süreç kapsamında kurumsal reformlar hayata geçirmekte, güvenlik kimliği dışındaki kimliklerini öne çıkarmakta ve AB müktesebatına benzer bir program olan Üyelik Eylem Planıgibi programlar geliştirmektedir. Paralel olarak BİO, NATO-BM ilişkileri, NATO-Rusya ilişkileri, Akdeniz Diyalogu gibi programlarla da “dışsal uyum sürecini” hayata geçirmektedir. Örgüt, benimsediği Stratejik Konseptlerle demokrasi, insan haklarıve ekonomik işbirliği vurgularına giderek daha çok atıfta bulunmaktadır. Zira hem 1991 güncelleştirilmişhaliyle 1999 hem de 2010 yılında benimsenen Stratejik Konsept’te ittifakın üzerinde yükseldiği vurgulanan “özgürlük, demokrasi, insan hakları, hukukun üstünlüğü” gibi ortak değerlerin, askeri bir güvenlik/savunma yapısınıtanımlamak için kullanılmasıdikkat çekicidir. Uluslararasısosyalleşme sürecinin en önemli örneklerinden biri olarak NATO, Pozitivist yaklaşımlar açısından anomali gibi görünse de raison d’etreortadan kalkmasına rağmen varlığınısürdürmekte ve uluslararasıbarışve güvenlik dışında da serbest piyasa, liberal demokrasi gibi meşruiyet kaynaklarıüretmektedir.
Keywords : NATOnun dönüşümü, uluslararasısosyalleşme, jeopolitik kimlik, içsel ve dışsal uyum süreci, stratejik konsept