Kumluca (Antalya) Ağzından Derleme Sözlüğü’ne Katkılar

Authors : Emine ATMACA, Özlem GÜZEL

Pages : 287-314

Doi:10.21563/sutad.1285182

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2023-04-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Anadolu coğrafyası çok uzun yıllar boyunca çeşitli kavimlere ev sahipliği yaparak bünyesinde birçok kadim medeniyetleri barındırmıştır. XI. yüzyılın ilk yarısından itibaren Anadolu, Oğuz boylarının yeni yurdu olmuştur. Bu boylar, Türkistan’dan gelirken konargöçer hayat tarzlarını ve kültürel değerlerini bu topraklara taşımıştır. Bu bağlamda dilin kültür taşıyıcılığı noktasındaki rolü bütün bilim otoritelerince kabul edilmiş bir olgudur. Halkın zihninde yer alan sosyal ve kültürel yaşamla ilgili pek çok bilgi dille birlikte yaşar ve gelecek nesillere aktarılır. Türkiye Türkçesi ağızları da çeşitli dilsel verileri bünyesinde barındıran çok zengin bir söz varlığına sahiptir. Fakat teknolojinin gelişmesi, kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması, okuma yazma oranının hızla yükselmesi ve maddi sebepler dolayısıyla köyden kente göçün artmasıyla birlikte bu zengin söz varlığı gün geçtikçe yok olmaktadır. Türkiye Türkçesinin ağız sözlüğü olan Derleme Sözlüğü, 1930 ve 1950’lerde yapılan iki büyük çalışmanın sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Fakat bu sözlük oluşturulurken derlenmeyen bazı bölgelerin varlığı söz konusudur. Bu noktada halk ağızlarında kullanılan ancak bu sözlükte kayıt altına alınmamış birçok kelime ve kalıp ifade vardır. Bu bağlamda Derleme Sözlüğü’ne katkı sağlaması amacıyla Kumluca İlçesi ve yöresi ağızlarında kullanılan fakat bu sözlükte bulunmayan ya da farklı anlamlarda kullanılan kelime ve kalıp ifadeler tespit edilmiş ve kayıt altına alınmıştır. Çalışmada, bu söz varlıklarının fonetik özelliklerini yansıtmak amacıyla transkript işaretlerine de yer verilmiştir.
Keywords : Türkiye Türkçesi Ağızları, Derleme Sözlüğü, Kumluca Antalya, ilçesi, Kumluca ağzı, söz varlığı