ÎMAMU’L- HAREMEYN CÜVEYNİ’NİN DEĞİŞİM GEÇİRDİĞİ KELÂMÎ GÖRÜŞLERİ

Authors : Mustafa SANCAR

Pages : 87-117

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2015-12-23

Article Type : Research Paper

Abstract :İmamu’l Haremeyn Cüveynî, Müslüman zihninin inşasında önemli bir yere sahip olan kelâm ilmine, ortaya koyduğu değerli eserlerle çok büyük katkılar sağlamıştır. İmam Cüveynî, ilmi kişiliği, özgün düşün- ce yapısı ve meselelere farklı perspektiflerden bakabilme yeteneğiyle adından sıkça söz ettirmiştir. İmam Cüveynî, muhakkik bir âlim olması hasebiyle hür düşünce sahip- lerinde olması gereken, tabii bir sonuç olarak söylemiş olduğu bazı fi- kirlerden vazgeçmiştir. Cüveynî; akli istidlal yöntemleri, haberî sıfatların te’vili, Ahval teorisi, insan fiilleri, teklifî ma la yutâk, akıl, Kur’an’ın i’cazı ve istirsal meselelerinde fikri dönüşüm yaşamıştır.2 Cüveynî ilk görüşlerini ‘‘eş-Şamil’’, ‘‘el-İrşad’’ ve ‘‘Luma’’’ adlı eserlerinde serdetmiş daha sonra kelâm sahasında yazdığı son eseri ‘‘Akîdetun-Nizamiyye’’ ve fıkıh alanında yazmış olduğu ancak kelâmi meseleleri de barındırdığı için; -kelâmi meselelerde son sözlerini söylediği- ‘‘Burhan’’ adlı eserlerinde önceki görüşlerinden vazgeçerek fikirsel dönüşüm yaşamıştır. Çalışmada ilmi otoritesini kabul ettirmiş ve İmamu’l Haremeyn ünvanı- na layık görülmüş, büyük İslam âlimi İmamu’l Haremeyn Ebu’l Me’ali Cüveynî’nin değişim geçirdiği kelâmî görüşleri ve fikirsel dönüşüm ya- şamasına sebep olan faktörler ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords :