DOĞU VE BATI İSLÂM DÜNYASINDA İSLÂM FİLOZOFLARININ YAHUDİ FİLOZOFLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Authors : Ahmet BOZYİĞİT

Pages : 333-358

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kadim Grek felsefenin İslâm dünyasına tercüme yoluyla taşınmasından sonra İslâm filozofları kendi felsefi sistemlerini kurdular. Kindi’nin ortaya koyduğu eserlerle başlayıp Fârâbi’nin eserleriyle gelişen ve İbn Sina’nın eserleriyle taçlandırılan İslâm felsefesi, Müslüman filozoflar üzerinde büyük bir etki bıraktığı gibi, İslâm diyarında yaşayan Hristiyan ve Yahudi filozofların düşünceleri üzerinde de büyük bir iz bırakmıştır. İslâm felsefesi Doğudaki gelişimini tamamlayınca geç de olsa yönünü Müslüman batı olan Endülüs’e çevirmiştir. Endülüs’teki Yahudi filozofların hem doğudaki hem de Endülüs’teki İslâm filozoflarının etkisinde kaldığı da bir gerçektir.                  Yahudi felsefesinin gelişimi ve Yahudi filozofların düşüncelerini ortaya koyması, İslâm felsefesinin gösterdiği gelişime paralel bir seyir izlemiştir. Yahudi filozofların Yahudilik kelâmı ve akaidine ait düşünceleriyle birlikte kendilerine özgü bir takım felsefi düşüncelerinden söz etmek mümkün olsa da, düşüncelerinin şekillenmesinde İslâm filozoflarının payı büyüktür. Doğu İslâm dünyasında İslâm filozoflarından etkilenen Yahudi filozoflardan Davud el-Mukammas insert ignore into journalissuearticles values(erken 9. yüzyıl);, İsaac İsraeli insert ignore into journalissuearticles values(ö. 955); ve Saadia Gaon insert ignore into journalissuearticles values(882-942);’un düşüncelerinde muhtelif İslâm felsefe ve kelam ekollerinin etkisi aşikardır. Endülüs’lü filozoflardan ise önemlileri şunlardır: Solomon İbn Gabirol insert ignore into journalissuearticles values(1021-58 veya 1070);, Abraham bin Davud insert ignore into journalissuearticles values(ykl. 1110-80);, Maimonides insert ignore into journalissuearticles values(1138-1204);, Gersonides insert ignore into journalissuearticles values(1288- 1344);, Judah Ha levi insert ignore into journalissuearticles values(1086-1141);, Moses İbn Ezra insert ignore into journalissuearticles values(Mûsâ ibn Ezra);, Joseph İbn Zaddik of Cordova insert ignore into journalissuearticles values(Yûsuf İbn Sıddik el-Kurtubî);, Samuel İbn Tibbon insert ignore into journalissuearticles values(İsmâ’îl ibn Tibbon); ve Shem-Tob ibn Joseph insert ignore into journalissuearticles values(Şem-Tob ibn Yûsuf);.
Keywords : İslâm Felsefesi, İslâm, Yahudilik, İslâm Filozofları