TÜRKİYE SİNEMASININ CEZAEVLERİ

Authors : Hilmi MAKTAV

Pages : 7-38

Doi:10.32001/sinecine.536701

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2019-03-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye cezaevlerinin tarihi Türkiye’nin de tarihidir. Türkiye sinemasının cezaevinde geçen veya cezaevi temasını kullanan filmleri de bu tarihten kesitler içerir. Makalenin çıkı ş   noktasını, Foucault’nun “dispositif” ve “episteme” kavramları ı ş ı ğ ında, süreç içinde cezaevlerinde ya ş anan de ğ i ş imlerin sinemaya nasıl yansıdı ğ ını gösteren bir izlek sunulabilece ğ i tezi olu ş turmaktadır. Zindan betimlemeleri içeren fantastik tarihi filmlerin, cezaevlerinin sinemadaki “arkeolojik alanı” olarak incelenebilece ğ i dü ş ünülmü ş tür. Günümüze uzanan süreçte “hapishane” kelimesinin yanı sıra a ğ ırlıklı olarak “cezaevi” kelimesinin kullanımı da siyasi erkin cezaevine yönelik politikalarının ve toplumdaki cezaevi algısının de ğ i ş imiyle ili ş kilidir. Makalede, Türkiye sinemasının cezaevlerine bakı ş ı, bu de ğ i ş imi gösteren bir dönemselle ş tirmeyle; 1940’ların hapishaneleri, 12 Mart 1970 sonrası cezaevlerinde ya ş anan de ğ i ş im, 12 Eylül 1980 sonrasının cezaevleri ve 2000’li yılların F Tipi Cezaevleri çerçevesinde incelenmi ş tir. Sinemada mahkûm profilleri, siyasi mahkûmların hapishane ko ş ulları, hapishanedeki sömürü ili ş kileri, mahkûmlar üzerindeki baskılar ve i ş kence incelenen ba ş lıca konulardır. Hapishanede geçen veya hapishane temasını kullanan filmler çekildikleri dönemin epistemesi içinden okunurken, sinemanın hapishane dispositifinden yararlanan, dispositifi kullanan ve aynı zamanda bu dispositifin unsurlarından olan bir sanat oldu ğ u dü ş üncesinden hareket edilmi ş tir.
Keywords : Hapishane filmleri, F Tipi cezaevleri, episteme, dispositif, çıplak hayat, çıplak insan, cezaevi, hapishane, zindan, 12 Eylül, 12 MartHapishane filmleri, 12 Mart