HALKEVLERİ’NDE EĞİTİCİ SİNEMA REPERTUARI: ERKEN CUMHURİYET TÜRKİYESİ’NDE SİNEMA, EĞİTİM, PROPAGANDA (1923-1945)

Authors : Özde ÇELİKTEMEL-THOMEN

Pages : 49-75

Doi:10.32001/sinecine.540238

View : 12 | Download : 15

Publication Date : 2015-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Halkevleri’nde Eğitici Sinema Repertuarı, 1923-1945 yıllarında Cumhuriyet Halk Partisi’nin insert ignore into journalissuearticles values(CHP); Kemalist ideolojiyi desteklemek için Halkevleri’nde başlattığı eğitici/öğretici ve propaganda amaçlı film gösterimlerinin izini sürer. Makalenin çıkış noktası, Halkevleri’nde 1932’de filizlenen, devlet güdümlü sinema girişimini tarihselleştirmektir. Sözü geçen haber ve seyahat filmlerinin, eğitici/öğretici filmlerin ve diğer belgesellerin çoğu CHP’nin bizzat çektirdiği veya kiraladığı filmlerdir. Bu çalışmanın temelde iki önemli iddiası bulunuyor: Birincisi siyasal ve resmi elit, öncelikle yetişkinleri hedef alarak eğitici/öğretici filmler aracılığıyla insert ignore into journalissuearticles values(i); ulusal kimlik inşasını, insert ignore into journalissuearticles values(ii); siyasal liderlerin meşruiyetini ve insert ignore into journalissuearticles values(iii); Kemalist ideolojiyi yaymayı ve güçlendirmeyi hedeflemiştir. Bu bağlamda Halkevleri kültürel boyutta, Louis Althusser’in tarif ettiği “devletin ideolojik aygıtı” haline gelmiş ve “somut bireylerin birer özne” olarak egemen siyasal görüşü benimsemelerinde rol oynamıştır. İkincisi Halkevleri, özel sinema salonları dışında, sinema için yeni bir kamusal alan oluşturmuştur. Bu araştırmanın ilk bölümünde, tarihsel altyapıyı oluşturmak için Türkiye’deki sinemalar, filmler ve seyirciler çağdaşlarıyla karşılaştırılarak değerlendiriliyor. Bu çalışma, arşiv belgelerine dayalı, niceliksel ve niteliksel temsili örneklemlerle oluşturulan bir tarihsel anlatı denemesidir. Devlet tutanakları, önergeler, yazışmalar ve kararnamelerden derlenen veriler dışında, mevcut birkaç film incelenmektedir. Filmlerin seyirci tarafından alımlanması ve film yapımının tekniği ise yazıya dahil edilmemektedir.
Keywords : Halkevleri, eğitici öğretici film, propaganda, Cumhuriyet Halk Partisi