II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ ÇOCUK DERGİLERİNDE SİNEMA VE OSMANLI`DA ÇOCUK SEYİRCİLER

Authors : İsmail Arda ODABAŞI

Pages : 151-184

Doi:10.32001/sinecine.1055174

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2022-04-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı çocuklarının sinema ile ilişkileri ve Osmanlı toplumunda çocuk sinema seyircisi hakkında bildiklerimiz hayli sınırlıdır. Okumakta olduğunuz makale, modernleşme süreci içinde toplumsal konumu dönüşmekte olan Osmanlı çocuklarının sinema ile ilişkilerini ve çocuk seyirci olgusunu irdelemektedir. Bu bağlamda makalenin birinci amacı ve aynı zamanda birinci bölümünün odağı, II. Meşrutiyet insert ignore into journalissuearticles values(1908-1918); yıllarında İstanbul’da çıkan Osmanlı Türkçesi çocuk dergilerinde sinemanın ne şekilde işlendiğini ortaya koymaktır. Sinema-çocuk ilişkisini ve çocuk seyirciyi şekillendiren faktörlerden biri olan çocuk yayınlarından elde edilen bilgiler ve bulgular makalenin ikinci amacına hizmet edecektir. Çalışmanın doğrudan çocuk seyirciye odaklanan ikinci bölümünde evvela çocuk seyircinin kitleselleşme sürecinin tanıkları ve kanıtları üzerinde durulmuş, ardından, çocuk seyirci kitlesinden somut/bireysel örneklere odaklanılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında çocuk dergileri çocukların sinemaya gitmelerini çoğu kez teşvik etmişlerdir. Sinemayı çağdaşlıkla, teknoloji ve bilimle özdeşleştirerek ona olumlu bir anlam yüklemekten başka, sayfalarına sinema salonlarının ve sinematik eşyalar satan mağazaların reklamlarını da almışlardır. Üstelik sinema bileti, sinema cihazı gibi promosyon ödülleri dağıtarak ve düzenledikleri etkinliklerde film gösterimlerine yer vererek, küçük okurlarına sinemayı doğrudan deneyimleme fırsatı sunmuşlardır. Çoğu resimli olan ve dolayısıyla okundukları kadar ve belki de okunduklarından çok seyredilen çocuk dergileri, matbu görsel seyri üzerinden çocukları film seyrine, yani sinema seyircisi olmaya hazırlarlar. II. Meşrutiyet yıllarında sinemaya yönelik rağbet giderek artarken, çocuk seyircinin kitleselleşmesini besleyen önemli faktörlerden birinin de çocuk dergileri olduğu anlaşılır. Çocuk dergilerinde sinema içeriklerinin çoğalması, sinematik promosyonlara ve reklamlara rastlanması, bu kitleselleşmenin karinelerinden biridir. Dergiler söz konusu süreci hem yansıtmış hem beslemişlerdir. Bir başka olgu da Osmanlı toplumunda milliyetçiliğin yükselişine paralel olarak çocuk dergilerinin sinematik içeriklerine milliyetçiliğin sızmaya başlamasıdır.
Keywords : çocuk dergileri, sinema, Osmanlı çocuk seyircisi, II Meşrutiyet Dönemi, Milliyetçilik