Nijer Cumhuriyetinde Tüketici Fiyat Endeksinin Belirleyicileri: Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme ve Hata Düzeltme Modelinden Bazı Bulgular

Authors : Ali ÇELİK, Hamidou Taffa ABDOUL-AZİZE

Pages : 1-20

Doi:10.54429/seyad.1178207

View : 41 | Download : 33

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, kişi başına Gayri Safi Yurtiçi Hasıla insert ignore into journalissuearticles values(GSYİH);, Döviz Kuru insert ignore into journalissuearticles values(ER);, Küreselleşme insert ignore into journalissuearticles values(GI);, Kentleşme insert ignore into journalissuearticles values(UP); ve Karbon Dioksit emisyonu insert ignore into journalissuearticles values(CO2); ile tüketici fiyat endeksi insert ignore into journalissuearticles values(TÜFE); arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmektedir. Bu çerçevede Nijer Cumhuriyeti için 1990-2019 tarih aralığındaki yıllık verilerden yararlanarak Kapetanios, Shin ve Snell\`in insert ignore into journalissuearticles values(2006); doğrusal olmayan eş bütünleşme ve hata düzeltme modeli insert ignore into journalissuearticles values(ECM); temelinde enflasyou etkileyen faktörler araştrılmaktadır. Doğrusal olmayan eş bütünleşme sonuçları, TÜFE, GSYİH, GI, UP ve CO2 arasında bir eş bütünleşme ilişkisinin varlığını gösterirken, hata düzeltme modeli sonuçları, UP ile TÜFE arasında bir ilişkinin varlığını ortaya koymaktadır. Ayrıca, doğrusal Granger nedensellik testi sonuçları, TÜFE\`den CO2\`ye ve CO2\`den TÜFE\`ye çift yönlü nedensellik ilişkisinin varlığını yansıtırken, TÜFE\`den GI\`ya ve GSYİH\`dan TÜFE\`ye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisinin varlığını göstermektedir. Sonuç olarak çalışma, ülke refahını artırmak için politika yapıcılara ve ekonomik karar vericilere bazı öneriler sunarak son bulmaktadır.
Keywords : Tüketici Fiyat Endeksi, GSYİH, Küreselleşme, KSS 2006, Doğrusal Olmayan Eşbütünleşme Analizi, Hata Düzeltme Modeli