Türkiye’de Birincil Enerji Kaynaklarının Tüketimine Gelen Şokların Fourier Tabanlı Birim Kök Testleri İle İncelenmesi

Authors : Tufan Gülez

Pages : 90-106

Doi:10.54429/seyad.1276239

View : 84 | Download : 73

Publication Date : 2023-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı Türkiye’de birincil enerji kaynakları olan petrol, kömür ve doğal gaz değişkenlerinin tüketimine gelen şokların kalıcı mı geçici mi olduğunu araştırmaktır. Enerji’nin bir hayat kaynağı oluşu ve her ekonomi düzeyi için önem arz etmesinden dolayı konu üzerine çalışma yapmayı teşvik etmektedir. Değişkenlerimizin verileri Amerika Birleşik Devletleri Enerji Bilgi İdaresinden (EİA) alınmıştır. Doğal gaz tüketimi verisi 1982-2019 dönemini kapsarken petrol ve kömür tüketimi verileri 1971-2019 dönemini kapsamaktadır. Değişkenler için ilgili dönemlerde şokların kalıcı mı geçici mi olduğu Fourier Augmented Dickey Fuller (FADF) birim kök testi ve Fourier Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin (FKPSS) durağanlık testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre doğal gaz, petrol ve kömür tüketimine gelen şokların kalıcı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Bu bulgular bize ülkemizde doğal gaz, kömür ve petrol tüketiminde çalışmaların gözden geçirilip iyileştirici yönde çalışmalar yapılması gerektiğini göstermektedir. Analiz sonuçlarına göre doğal gaz, petrol ve kömür tüketimi serilerinin birim köklü olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Bu da tüketime gelen şokların kalıcı olduğu bilgisini vermektedir.
Keywords : Birincil enerji tüketimi, Fourier birim kök testi, Şoklar, Türkiye