OSMANLI DEVLETİ’NDE SERBEST ZAMAN VE EĞLENCEYE YÖNELİK HUKUKİ DÜZENLEMELER: 1896 TARİHLİ BİR NİZAMNAME İNCELEMESİ

Authors : Erdoğan Ekinci

Pages : 153-171

Doi:10.33689/spormetre.1501891

View : 158 | Download : 140

Publication Date : 9999-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, farklı milletlerin ve dinlerin bir arada yaşadığı çok kültürlü yapısıyla çeşitli serbest zaman ve eğlence tarzlarının gelişimine zemin hazırlamıştır. Bu etkinlikler genellikle İstanbul gibi büyük merkezlerde yoğunlaşmış ve sadece serbest zaman geçirme amacı taşımamış, aynı zamanda ekonomik, yenilikçi ve birleştirici işlevlere de sahip olmuştur. 19. yy’da, tiyatro, şan kahvesi, balo, dilsiz oyunlar, hokkabazlık, cambazlık, kukla oyunları vd. eğlence türlerinin ve mekanlarının sayısı artmıştır. Ancak, bu eğlence mekanlarında alkol, uyuşturucu, kumar vb. toplumsal normlara aykırı durumlar, çeşitli olumsuzluklara neden olmuştur. Bu olumsuzluklar karşısında Osmanlı Devleti, toplumun ve devletin güvenliği açısından çeşitli tedbirler almayı amaçlayan nizamnameler ve kanunnameler yayınlamıştır. Bunlardan biri, 11 Haziran 1896 tarihinde yayınlanan “Memalik-i Şahane’de Umumun İntibah ve Tenezzühü İçin İcra Olunabilecek Lubiyat ve Lehviyata Dair Nizamname” başlıklı belgedir. Bu araştırma, Osmanlı Devleti’nde serbest zaman ve eğlenceye yönelik hukuki düzenlemeleri içeren nizamnamenin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, nizamnamenin incelenmesi için nitel araştırma yaklaşımlarından biri olan tarihi araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda, doküman analizi tekniği ile nizamname üzerinde detaylı bir inceleme yapılmıştır. Nizamnamenin içeriğinin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak, nizamnamenin Osmanlı Devleti’nde serbest zaman ve eğlence faaliyetlerinin devlet kontrolünde ve belirlenen kurallar çerçevesinde gerçekleşmesi amacıyla oluşturulduğu belirlenmiştir. Osmanlı Devleti’nde serbest zaman ve eğlence faaliyetlerinin dini, siyasi ve edebi hassasiyetler çerçevesinde şekillendiğini görülmüştür.
Keywords : Serbest zaman, Eğlence, Osmanlı Devleti, Nizamname