TARİHİ OLAYLAR BAĞLAMINDA ABBÂSÎLER DÖNEMİ ALTIN VE GÜMÜŞ SİKKELERİ

Authors : Günnur AYDOĞDU

Pages : 55-69

Doi:10.30692/sisad.440502

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2018-08-06

Article Type : Research Paper

Abstract :     Bu çalışmada, günümüze ulaşabilmiş örnekler ışığında, Abbâsîler Dönemine ait sikkelerin tasarım, kompozisyon ve uygulama anlamında kronolojik olarak sergiledikleri temel değişim/gelişim aşamalarının belirlenmesi ve sonuçta ilgili dönemin sikke basımı seyrinin somut olarak algılanabilmesi amaçlanmıştır. İlaveten, sikkelerin siyasi, içtimai olayların aynası olduğu gerçeğinden hareketle, üzerlerindeki verilerle ulaşılabilinecek bilgilere değinilip, kaynaklar vasıtasıyla desteklenmeye çalışılmıştır. İslam sikkelerinin mebzulen bulunması nedeniyle bu konuda başvurulan başlıca kaynak Kahramanmaraş Müzesi örnekleri olmakla birlikte, diğer yayın ve web sitelerinde verilen koleksiyonlardaki örnekler de dikkate alınmıştır.        Emevîler döneminde Abdülmelik b. Mervan’ın saltanatında 697 yılında yaşanan sikke reformu neticesinde basılan ve üzerinde hiçbir figür bulunmayan, İslami ibare ve ayet içerikli yazı kompozisyonlu sikke geleneği, Abbâsîler döneminde de devam etmiştir. Bununla birlikte Abbâsî dönemine özgü belirgin farklar da göze çarpmaktadır. Abbâsî döneminin başlangıç ve ilerleyen zamanlarındaki sikke uygulamaları değişiklik gösterdiğinden, iki dönem halinde ele almak, süreci daha algılanabilir hale getirecektir. Değişim/gelişim seyrini, başlangıcından Halife Me‘mûn’a kadar olan dönem ve ilerleyen yıllarda kimi belirgin yenilikler nedeniyle Halife Me‘mûn’dan itibaren olan dönem olarak incelemek, en azından takibin anlaşılabilirliği bağlamında yanlış olmayacaktır. Ayrıca altın dinar ve gümüş dirhemler üzerindeki yazı kompozisyonları da birbirinin aynı olmayıp bazı değişiklikler göstermektedir.        Günümüze ulaşabilmiş Abbâsî dönemi sikke örnekleri kronolojik olarak incelendiğinde, değişim/gelişim seyri açıkça ortaya konabildiği gibi, sikkelerde rastlanılan ipuçları sayesinde, tarihi bilgilerle de bağlantı kurulabilmektedir. Bu da birer tarihi vesika niteliğindeki sikkelere olan ilgiyi artırmaktadır. Bu anlamda, bilgi teyidinin ötesinde yeni bilgi ve açıklamalara da ulaşılabilmesi daima mümkün olduğundan, konuyla ilgili yapılacak çalışmalar pek çok bakımdan oldukça önem arz etmektedir.
Keywords : Abbâsîler, Abbâsî Sikkeleri, İslam Sikkeleri