TÜRK-YUNAN İLİŞKİLERİNDE DÖNÜM NOKTASI: BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI ARİFESİNDE OSMANLI DEVLETİ İLE YUNANİSTAN’IN “NORMALLEŞME” ARAYIŞI VE ALMANYA’NIN İTTİFAK PROJESİ

Authors : Gürhan YELLİCE

Pages : 91-115

Doi:10.30692/sisad.974442

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2021-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Birinci Dünya Savaşı’na giden süreçte Osmanlı Devleti ve Yunanistan’ın ilişkilerindeki kriz halini sonlandırarak ittifak kurma girişimlerini mercek altına alan bu çalışmanın amacı, Almanya’nın bu arayışa katkısının ne olduğunu ortaya koymak ve ittifakın gerçekleştirilmesinin mümkün olup olmadığını sorusuna yanıt bulmaktır. Balkan Savaşları sonrasında Osmanlı-Yunan ilişkilerinde normalleşmenin sağlanamaması, bölgedeki savaş halini sonlandıramadığından Avrupa barışını tehdit eden bir durum arz etmekteydi. İki ülke arasındaki uzlaşmazlığın temel nedeni Birinci Balkan Savaşı sırasında Yunanistan tarafından işgal edilen ve yapılan tüm anlaşmalara rağmen statüsü belirlenemeyen ve nihai kararın Büyük Güçlere bırakıldığı Ege Adaları meselesiydi. Osmanlı Devleti Batı Anadolu’nun güvenliği için hayati önem arz ettiğini öne sürdüğü bazı adaların insert ignore into journalissuearticles values(özellikle Sakız ile Midilli); iadesini talep ederken Yunanistan’ın buna yanaşmaması iki ülkeyi yeni bir savaşın eşiğine getirmişti. Büyük Güçler genel olarak bu durumun yeni bir Balkan Savaşı’na zemin hazırladığına ve en nihayetinde de Avrupa’yı genel bir savaşa götürme potansiyeline sahip olduğuna inanırken Almanya gerginliğin sonlandırılması için en fazla çaba sarf eden devlet olmuştu. Almanya’nın bu yaklaşımının ardında yatan neden, oluşturacağı ittifak yoluyla iki ülkeyi kendi bloğuna dâhil etmek ve İtilaf bloğuna karşı avantaj elde etmekti. Ağırlıklı olarak ilgili ülkelerin arşiv kaynaklarına dayanan ve tarafların olaylara yaklaşımını karşılaştırmalı analiz yöntemiyle ele alan bu çalışmanın vardığı sonuç, Batı Anadolu’ya yönelik yayılmacı emelleri olan Yunanistan’ın çekimser tutumu nedeniyle iki ülke arasında bir ittifakın imkânsız olduğu, Almanya’nın tüm girişimlerine rağmen bunu mümkün kılamadığı yönündedir. Çalışma, savaş öncesinde iki ülke arasındaki ilişkilerde kurulacak bir ittifak yoluyla normalleşmenin imkan dâhilinde olduğunu, İttihatçıların bu uğurda adalardan vazgeçmeye bile razı geldiğini ancak Yunanistan’ın olumsuz tutumu nedeniyle tarihi bir fırsatın kaçırıldığını ortaya koyması bakımından önem arz etmektedir.
Keywords : Osmanlı Devleti, Yunanistan, Almanya, İttifak, Ege Adaları