ERKEN CUMHURİYET TÜRKİYE’SİNDE İÇTİHAD DERGİSİ’NİN DİN POLİTİKASININ ŞEKİLLENİŞİNDEKİ ETKİSİ ÜZERİNE İNCELEME

Authors : Yasin TURNA

Pages : 577-587

Doi:10.30692/sisad.945198

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2021-11-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti, Batı karşısında gerilemesini durdurmak için bir dizi reform hareketine girişerek, gelenekselleşmiş düşün kadrolarından çok daha farklı bir “aydınlar sınıfı”nı ortaya çıkarmıştır. Osmanlı’nın son döneminde ortaya çıkan bu aydın sınıf, Osmanlı modernleşmesinde çağdaş fikirler sunsa da uygulayabilme imkanını Cumhuriyet ile birlikte bulmuştur. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e miras kalan bu aydın sınıfın bir kısmı, Cumhuriyet rejiminin kurucuları arasında yer alarak medenileşme/batılılaşma hareketini başlatıp, toplumun din temelli cemiyet hayatını dönüştürecek laik bir devlet inşa etmeyi amaçlamışlardır. Cumhuriyet’in temel ilkelerinden birisi olan laiklik ekseninde, Cumhuriyet elitleri tarafından biçimlenen yeni hayat, merkezden çevreye doğru genişleyici bir yol izlemiştir. Bu yolda, Batılılaşma hareketinin öncü isimlerinden Doktor Abdullah Cevdet tarafından çıkarılan İçtihad Dergisi, Cumhuriyet ideolojisi ile örtüşen fikirlerini yayınlayarak, Yeni Türkiye’nin inşa sürecine olumlu kazanımlar sağlamıştır. Bu çalışmanın amacı, Garpçılar olarak da literatüre geçen İçtihad çevresinin din hususundaki görüşlerinin incelenmesi ve Garpçıların getirmeye çalıştıkları medenileşme politikalarının Kemalizm ideolojisine sirayetinin gözlemlenerek literatüre katkı sağlanmasıdır. Yöntem olarak, Abdullah Cevdet başta olmak üzere İçtihad Dergisi’nin diğer yazarları ve dönemin aydınlarının toplumsal hayat üzerindeki etkisine yönelik pozitivist fikirleri hakkında literatür çalışması yapılmıştır. Ayrıca Garpçılar tarafından arzu edilen Batılılaşma hareketlerinde, toplumu harekete geçiren en büyük dinamiklerden birisi olan “din” olgusunun hangi konumda durması gerektiğine dair İçtihad Dergisi’ndeki fikirler incelenmiştir.
Keywords : İçtihad Dergisi, Abdullah Cevdet, Din, Pozitivizm, Batıcılık