AVANGART SANAT VE AVANGART OLANIN İŞLEVİ; MOSKOVA SANAT TİYATROSU ÖRNEĞİ

Authors : Yasin ÇETİN

Pages : 299-313

Doi:10.30692/sisad.1056957

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2022-03-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Avangart sanat tartışmaları günümüzde hala akademilerde konuşulan kavramlar arasında olduğu bilinmektedir. Avangart kelimesi sanatta yeni, öncü başta olmak üzere iddialı gibi anlamlarda bile kullanılmaktadır. Bu zamana kadar Avangart olanın tam bir tanımı noktasında tartışmalar devam etse de bir çerçeve içerisinde Avangart olanın genel portresini çizmek mümkündür. Bu çerçeve içerisinde en önemli özelliklerinden birisi olarak görülebilecek özelliği Avangart olanın bir tarafının yıkıcı olup diğer tarafının yerine yenisini inşa etmesidir. Bu durum Avangart olanın sanatın hangi türünde olursa olsun o türdeki gelişim ve değişime sunduğu katkılar bağlamında önemli bir durumu açığa çıkartmaktadır. Moskova Sanat Tiyatrosu kurulduğu dönemde Rusya’da tiyatro anlamında büyük bir boşluğu doldurarak, hem Cehov gibi yazarların tanınmasına, üretmesine katkı sağlamış hem de tiyatroya büyük katkılar sunmuştur. Bugün bile hala Moskova Sanat Tiyatrosu’nu Danchenco ile birlikte kuran Stanislavski’nin tiyatrodaki etkileri konuşulmakta, tartışılmaktadır. Yine Moskova Sanat Tiyatrosu’nun ilk öğrencilerinden ve yönetmenlerinden olan Meyerhold, Tairov ve Vakhtangov başta hocaları Stanislavski olmak üzere birbirlerinin tiyatro düşüncelerine karşı çıkarak ortaya koydukları Avangart tiyatro düşünceleriyle o günden bugüne tiyatroya sayısız katkıda bulunmuşlardır. Tüm bu bilgiler ışığında dünya tiyatrosu tarihi incelendiğinde Türk Tiyatrosu’nda batılı formda tiyatroya yönelişinden itibaren diğer ülkelerle mukayese edildiğinde beklenen gelişim sağlanamamıştır. Avangart örnekler üzerinden Türkiye tiyatrosundaki gelişim için Moskova Sanat Tiyatrosu’nun kuruluşu ve dört yönetmenin çalışmaları bir model oluşturabilir. Tüm bu bilgiler ışığında Avangart kavramı üzerinden Moskova Sanat Tiyatrosu incelenecek ve dört yönetmenin çalışmaları, tiyatroya katkıları araştırılacaktır. Türkiye gibi küçük bir kısmı Avrupa kıtasında büyük bir kısmı Avrupa kıtasında bulunan ve benzer birçok özelliği bulunan batıdan etkileşimle nasıl bir ekol oluşturduğu aktarılacaktır.
Keywords : avangart tiyatro, moskova sanat tiyatrosu, stanislavski, meyerhold, vakhtangov