BÜYÜK TAARRUZ ÖNCESİNDE YUNANİSTAN’IN ANADOLU’DATUTUNMA ÇABALARI: İSTANBUL’UN İŞGALİ PROJESİ VE ANADOLU’DA MUHTARİYET İLANLARI

Authors : Gül ÇAKIR

Pages : 61-82

Doi:10.30692/sisad.1137775

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2022-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk Ordusu 1922 yılına değin Türk Kurtuluş Savaşı’nın Batı Cephesinde Yunanlılara karşı büyük bir zafer kazanmıştı. Büyük Taarruz öncesinde Anadolu’daki Yunan ordusu Türklerin bir saldırı yapamayacağını düşünmüş, Eskişehir’deki birliklerinin bir kısmını Çatalca’ya göndermişti. Savaşacak gücü kalmayan ve bir an önce barışın yapılmasını umut eden Yunanlılar, Müttefik Devletlere baskı yapmak, Türklere son darbeyi vurmak için İstanbul’u işgal etme projelerini devreye soktular. Yunanlılar 29 Temmuz 1922’de Müttefiklere bu konudaki niyetlerini belli ettiler. Yunanlıların İstanbul’u işgal projesi Müttefikler, Ankara Hükümeti ve Osmanlı makamları tarafından kabul görmedi. Bu projenin gündeme gelmesi Müttefikler ile Yunanlıların arasını iyice açtı. Yunanlıların bu proje için Anadolu’daki askerlerini Çatalca’ya yığması da ileride Türk ordusunun başlatacağı Büyük Taarruz’da işini kolaylaştırdı. Büyük Taarruz’da kazanılan Türk başarısı ile Yunanlıların bu projesine son verildi. Anadolu’da tutunamayacaklarını anlayan Yunanlıların ikinci projesi ise Anadolu’da muhtar yönetimler kurmaktı. 30 Temmuz 1922’de İzmir’de Yunan hükümetinin koruyuculuğu altında muhtar yönetim ilan edildi. Devamında Balıkesir, Bursa’da da muhtar yönetimler kuruldu. Yunanlılar, bu projeyi Anadolu’da barışı korumak adına yaptıklarını söylerken dış dünya bunu farklı şekilde algıladı. Yunanlıların, Anadolu halkını askere alacağı, kendi maliyelerini düzeltmek için bölge halkından vergi alınacağı gibi algılamalar söz konusu oldu. Bu yönetimler hiçbir otorite tarafından kabul görmedi. Müttefiklerin itirazları ile karşılaşan Yunanlılar bu projelerinden de çekilmek zorunda kaldılar. Büyük Taaruz’un başlaması ve başarıya ulaşması ile birlikte Yunanlıların Anadolu’da tutunmak için yaptıkları plan da kesin olarak son buldu. Çalışmanın kaynağında 1922 yılında yayımlanan gazeteler, Türk ve İngiliz parlamentosundaki görüşmeler, konu hakkında alanında uzmanların yazmış olduğu yayınlar kullanılmıştır. Çalışmanın amacı Yunanlıların Anadolu’da kalabilmek için geliştirdiği iki planın uygulanma şekli ve uluslararası kamuoyu tarafından nasıl karşılandığına ışık tutmaktır. Çalışma aynı zamanda Büyük Taarruz öncesinde Yunan tarafının askeri, mali ve manevi gücünün ne durumda olduğunu görmek için fayda sağlayacaktır.
Keywords : Büyük Taarruz, İstanbulun İşgal Projesi, İzmir, Yunanistan, Türkiye, Muhtariyet