ENVER PAŞA’NIN TABUR MEKTEPLERİ DENEMESİ

Authors : Sadık Emre KARAKUŞ

Pages : 357-373

Doi:10.30692/sisad.1311443

View : 77 | Download : 227

Publication Date : 2023-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Harbiye Nazırı Enver Paşa’nın silahaltına alınan neferlerin eğitim-öğretim seviyelerini yükseltmek için askerî birliklerde açmaya çalıştığı “Tabur Mektepleri”, döneme ait kaynaklar üzerinden tetkik edilecektir. Enver Paşa’nın 1914 yılı başlarında Harbiye Nazırlığı görevine gelir gelmez orduda yaptığı bir takım askerî ıslahatlar kısmen bilinmekteyse de eğitim-öğretim alanındaki faaliyetleri, bugüne kadar akademik araştırmalara çok fazla konu edilmiş değildir. Bu yönüyle, Enver Paşa’nın askerî birliklerde işler hâle getirmeye çalıştığı Tabur Mektepleri önem arz etmekte olup ayrıca bu mekteplerin kapsamı, müfredatı, ders kitapları, eğiticiye ve öğrenciye yüklenmeye çalışılan misyon itibarıyla da kayda değer bir görünüm sergilediği anlaşılmaktadır. Tabur seviyesinde açılması planlanan kışla mekteplerinde; neferler arasındaki okuryazar oranının artırılması, millî, manevî ve askerî değerlerin benimsetilmesi, bunun yanı sıra neferlerin askerlik yükümlülüğü sonrasında da kullanabileceği çeşitli teorik ve pratik bilgiler ile mücehhez olarak terhis edilmesi amaçlanmaktaydı. Bu sayede, ordunun halkın mektebi olacağı, buradan doğan aydınlanmanın tüm memlekete yayılacağı, ordunun sadece savaş zamanında değil barış zamanında da halkın irfanını ve iktisadi hayatını yukarıya taşıyacak bir eğitim-öğretim merkezi olması planlanmaktaydı. Birinci Dünya Harbi öncesinde ülkenin ve ordunun içinde bulunduğu şartlar, henüz başlangıç seviyesindeki projenin hayata geçmesine imkân vermeyecektir. Ancak Enver Paşa’nın uygulamaya çalıştığı okullaşma modeli, yine kendisine atfedilen alfabe ve imla çalışmaları gibi konularla birlikte ele alındığında, her halükarda bilinenden farklı bir Enver Paşa profilini ortaya koymakta olup Tabur Mektepleri teşebbüsünün de askerî eğitim-öğretim tarihi açısından incelemeye değer bir tecrübe olduğunu göstermektedir.
Keywords : Osmanlı İmparatorluğu, Enver Paşa, Askerî Eğitim Öğretim, Tabur Mektepleri, Kışla Mektepleri