Tabhaneli Camilerin Tipolojisi Üzerine Bir Deneme

Authors : Türkan ACAR

Pages : 303-326

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2013-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bugün cami mimarisi içerisinde değerlendirilen tabhaneli camiler, Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluşunda ve gelişmesinde etkin olan ahiler ve gezici dervişler için inşa edilmiş dini işlevinden çok sosyal amaçlara hizmet eden yapılardır. Bu yapı tipi Orta Asya’dan beri Türk mimarisinde hemen hemen tüm yapı türlerinde sevilerek kullanılan dört eyvanlı şemadan doğmuştur. Anadolu’daki tabhaneli camiler XIV. yüzyıldan XVI. yüzyıla kadar süren bir devre içinde inşa edilmişlerdir. İbadet dışında değişik amaçlar için inşa edilen yapılar, hizmet ettikleri kurum ve kişilere ihtiyaç kalmayınca, tamamen cami işlevini almışlardır. Bu çalışmada, Anadolu’daki tabhaneli camileri bir bütün olarak ele almak ve plan şemasından yola çıkılarak bir tipoloji oluşturulması hedeflenmiştir. Bu bağlamda öncelikle arşiv çalışmaları yapılmış ve bugün ayakta olan 64 adet tabhaneli cami tespit edilmiştir. Tek tek ele alınan yapılar plan ve mimari özellikleri ile Anadolu’da ve Anadolu dışındaki benzer tabhaneli camilerle karşılaştırmıştır.
Keywords : Anahtar Kelimler Osmanlı Devleti, Tabhane, Zaviye, Cami, Ahi