Baraj Göllerinde Arazi Kullanım Planlamasındaki Çevresel Hassasiyet Analizi: Burdur Gölü Kapalı Havzasında Karaçal Baraj Gölü Havzası Örneği

Authors : Yıldırım ATAYETER, Kadir TEMURÇİN, Onur YAYLA

Pages : 221-238

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2022-09-02

Article Type : Research Paper

Abstract :Çeşitli bölgelerde yapılan baraj gölü alanları temelde çevresindeki su potansiyelini toplama ve suyu koruyarak uygun tarım olanakları sağlama ya da elektrik üretimi amacıyla inşa edilmektedir. Bu su toplama alanları aynı zamanda topoğrafyanın aşınımı için genel kaide seviyesini oluşturmaktadır. Bu suni su toplama havzası artık bu alanı kaide seviyesi olarak kabul eden aşındırıcı kuvvetlerin aynı saha ve yakın çevresinde biriktirme koşullarına geçmesini de temin etmektedir. Barajlarda su ve toprağın korunması ve sürdürülebilir kılınması için çevresel hassasiyet analizleri önemli bir araçtır. Potansiyel çevresel hassasiyet fiziki coğrafyanın erozyona karşı doğal duyarlılığı olarak çevrenin dinamik dengesini oluşturmaktadır. Arazi kullanımının fiziki parametreler ile entegrasyonu yapılarak bu sahada beşeri şartlara da tesir eden çevresel hassasiyet ortaya konulmaktadır. Bu çalışmada Burdur kapalı havzasındaki Karaçal baraj gölü havzasının ve çevresinin çevresel hassasiyet analizi yapılmıştır. Çalışmada ArcMap 10.4.1 yazılımı kullanılmıştır. Bu yazılım ile Harita Genel Müdürlüğü insert ignore into journalissuearticles values(HGM);’nün 1/25000 ölçekli topoğrafya haritaları sayısallaştırılmış, bu vektör verilerden Sayısal Yükseklik Modeli insert ignore into journalissuearticles values(SYM=DEM); DEM haritaları üretilmiştir. Elde edilen bu veriler Ağırlıklı Toplam insert ignore into journalissuearticles values(Weighted Sum); modeli ile analiz edilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda bu sahanın Potansiyel Çevresel Hassasiyetinin insert ignore into journalissuearticles values(PÇH); %70 değeri ile yüksek olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sahasının sadece %10’luk kesiminde bu değer düşük çıkmıştır. Arazinin Ortaya Çıkan Çevresel Hassasiyetinin insert ignore into journalissuearticles values(OÇH); ise %45’nin yüksek olduğu %23’ünün ise düşük olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen yüksek PÇH ve OÇH değerleri Karaçal baraj gölü çevresinde beşeri faaliyetlerin kontrollü bir şekilde yapılması gerektiğini ortaya koymaktadır. Beşeri faaliyetlerin aşınım ve birikim süreçlerinin dinamik şartlarını dikkate almadan devam ettirilmesi durumunda baraj gölünün işlevselliğinin kısa sürede ortadan kalkma tehdidi ile karşı karşıya kalacağı sonucu da çıkmaktadır.
Keywords : Çevresel hassasiyet, Arazi kullanımı, Baraj gölleri, Burdur