OSMANLI DEVLETİNDE PARA VAKIFLARININ GELİR DAĞILIMI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Authors :   İrfan TÜRKOĞLU

Pages : 187-196

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2013-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Vakıflar yoksulluğu ortadan kaldırmayı, zenginden fakire gönüllü servet transferini ve dikey sosyal ekonomik hareketliliği arttırmayı hedefleyen ve kar amacı gütmeyen kurumlardır. Vakıflar İslam dünyasında ve özellikle Osmanlı döneminde, kamusal hizmetleri yerine getiren en önemli kurumlar olmuştur. Toplumun en önemli ihtiyaçları olan sağlık, eğitim, bayındırlık, dini ve kültürel hizmetlerin önemli bir kısmı vakıflar tarafından yerine getirilmiştir. Osmanlı Devleti döneminde, fakirlerin ihtiyaçlarının karşılanması ve ihtiyaç sahiplerinin problemlerine çözümler üretebilmek için paraların vakfedilmesiyle para vakıfları kurulmuştur. Özellikle mahalle fakirlerinin ihtiyaçlarının karşılanması ve ekonomik yönden sıkıntı çeken esnafın yeme, içme, giyim, yakacak gibi temel ihtiyaçlarının karşılanması, işlerinin düzene girmesi ve sermaye sağlanması için paralar vakfedilmiştir. Gelir dağılımındaki dengesizlikler vakıf hizmetleri yoluyla asgariye indirilebilmiş, sosyal dayanışmayla toplumsal gelir dağılımında etkinlik sağlanabilmiş, böylece ortaya çıkabilecek sosyal patlamaların da önüne geçilebilmiştir. Bu çalışmada da para vakıflarının tarihsel süreç içerisindeki gelişimi, para vakıflarınca sağlanan kamu hizmetleri ve bu hizmetlerin finansmanında kullanılan gelir kaynakları konularına değinilmiş, özellikle para vakıflarıyla elde edilen gelirler ve bu gelirlerin harcanması yoluyla ekonomi üzerindeki etkileri üzerinde durulmuştur.
Keywords : Para vakıfları, vakıf gelirleri, vakıf hizmetleri, kamu gelirleri, kamu harcamaları