PLATON’UN DEVLET’İNDE/POLITEIA’SINDA YALANIN ONTOLOJİK YAPISI

Authors : Aydın IŞIK

Pages : 1-16

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2018-01-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Platon’un Devlet’i Thomas More’un Ütopia’sı gibi bir ütopyadır ve Devlet’in amacı bireyi ve toplumu insert ignore into journalissuearticles values(demos değil); ahenkli bir hale getiren adalet kavrayışı üzerinde temellenen güzel bir şehir insert ignore into journalissuearticles values(kallipolis); oluşturmaktır. Platon, devlet/politeia inşasının retorikle/dilsel iknaya dayalı olduğunu düşünmektedir; o diyaloğun girişinde, kuracağı devletin rasyonel dilin ve iknanın gücüne dayandığını anlatır. Yalan, doğru olmadığı bilindiği halde söylenen sözdür; hakikatin gizlenmesi ve gerçeklikten uzaklaşmanın bir ifadesidir. Platon, Devlet’inde yurttaşlardan ve insanlardan “özü, sözü bir olmalarını,.. bile bile yalan söylememelerini, yalandan tiksinip doğruyu sevmelerini.” istemektedir. Fakat diğer yandan “gerçek” ve “yalan”ı birleştirerek “gerçek yalan”ın da yararlı olabileceğini savunmaktadır. Platon, her işte önemli olanın başlangıç olduğunu, bireyleri istendik kalıba sokmanın çocukken olabileceğine inanmaktadır. Platon’un siyasetinde olduğu gibi eğitiminde de yalan bir ilaç ve çaredir; yalanın taşıyıcılığı devletin de kurucu unsuru olan masallarla, şiirlerle ve diğer sanatlarla yapılır. Platon’un devlette yalana yer vermesinin amacı, devletin bütünlüğünün ve toplumun varlığının teminatı konumundaki koruyucuların ve yöneticilerin iyi bir şekilde yetişmelerini sağlamaktır. Devletinin temelini yalana başka bir deyişle masal, efsane ve inançlara dayandıran Platon, öznel bir yaklaşımla her türlü yalana değil Platon’un devletine uygun yalanlara müsaade edecektir. Platon’a göre kutsal yalan, hakikate yeterince yaklaşamayan yığınları istenilen şekilde bir araya getirmenin ve bir arada tutmanın başlıca yollarından biri ve devlet yönetiminde önemli bir işleve sahiptir. Kutsal yalanla devletin kurulumu için belirli bir başlangıç ve bir açıklama sunulur. Platon’un Politeia’daki soylu/kutsal yalan kurmacası hem kendinden önce hem de kendinden sonraki devletlerin bir şekilde başvurdukları yöntemlerdendir. Kutsal yalanlar devletler tarafından her dönem kullanılan şifa kabilinden ilaçlardır. Platon, yöneticilerin, belli eğitimden geçen “dokumacı filozof”ların, azınlık da olsalar devleti yöneten kişiler olmaları gerektiğine inanır. Yalandan, riyadan nefret eden bu filozoflar, yeri geldiği zaman devletin mutluluğu için yalan söyleyebilirler. Zira hakikati hakkıyla bilen filozof şehrin selameti ve mutluluğu için; hakikate ulaşmamış şehir halkını bir birliktelik etrafında toplayabilmek için yalana başvurabilir ve başvurmalıdır.
Keywords : Platon, Devlet, Yalan, Güvenlik, Yönetici