TURANCI VE SOSYALİST: SULTAN GALİYEV’İN TURAN SOSYALİST DEVLETİ TASARISININ İNCELENMESİ

Authors : Vehbi Alpay GÜNAL, Gökhan ÇELEN

Pages : 83-97

View : 12 | Download : 4

Publication Date : 2022-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Mirsaid Sultan Galiyev’in siyasi düşüncelerinin şekillenmesinde, Rus Çarlığı’nın Tatarlar’a ve Türkistan’a yönelik politikaları belirleyici olmuştur. Gençlik yıllarında, Rus Çarlığı egemenliğindeki Müslüman-Türk düşünür ve siyasetçilerin başlattığı aydınlanmacı ve yenilikçi Cedit hareketi ile tanışan ve bu hareketin gençlik örgütlenmesi içerisinde yer alan Galiyev, Çarlık yönetimine karşı yürüttüğü mücadeleyi kimi zaman din ve millet kavramları, kimi zamansa sınıf mücadelesi ekseninde ortaya koymuştur. Lenin’in bağımsız milletler tezini savunarak Beyaz Ordu’ya karşı Bolşeviklerle birlikte savaşmıştır. Rus devrimi sonrasında Sovyetler Birliği’nde önemli görevler üstlense de Josef Stalin’in liderliği ele geçirmesi ile devletteki görevlerinden tasfiye edilmiştir. Galiyev Marksizm’den etkilenmiş ve siyasi düşüncesini bu ideoloji üzerine kurmuştur. Rus devrimi sonrasında yaşanan gelişmelerle birlikte Rus emperyalizmine ve Slav milliyetçiliğine karşı Turan Sosyalist Devleti fikrini geliştirmiştir. Kimi düşünürlerce “üçüncü dünyanın babası” olarak nitelenen Galiyev, Türkçülük, İslamcılık ve Sosyalizm kavramlarını kuramında tartışarak sistem önerisini şekillendirmiştir. Bu çalışmanın amacı Mirsaid Sultan Galiyev’in düşünce dünyasının şekillendiği ortamı incelemek ve Turan Sosyalist Devleti tasarısını tartışmaya açmaktır. Bu amaçla düşünürün gazetelerde kaleme aldığı makaleler ve kongrelerde savunduğu fikirler metin analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir.
Keywords : Bolşevik Devrimi, Ceditçilik, Mirsaid Sultan Galiyev, İslam Sosyalizmi, Turan Sosyalist Devleti