ARŞİV BELGELERİNE GÖRE OSMANLI DÖNEMİ ANADOLU’DA İRAN ŞEHBENDERLİKLERİ

Authors : M. Sadık AKDEMİR

Pages : 40-67

View : 10 | Download : 12

Publication Date : 2017-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Devletlerarası her türlü ilişki büyükelçiler ve konsoloslar vasıtasıyla gerçekleştirilir. Osmanlı döneminde büyükelçiye sefir, konsolosa da şehbender ismi verilmekteydi. Osmanlı Devleti, İran gibi kökleri çok eskiye dayanan bir devletle tarih boyunca sınırdaş olması sebebiyle bazen dostane bazen de hasmane ilişkiler içerisinde olmuştur. Ancak daimi anlamda her iki devlet arasında diplomatik temsilcilikler XIX. yüzyılın ortalarından itibaren açılmıştır. İran Osmanlı Devleti’nin başkenti İstanbul’a bir sefir, diğer pek çok şehrine de şehbenderler tayin etmiştir. Bu çalışma Osmanlı döneminde İran’ın Anadolu coğrafyasına atamış olduğu temsilcilikler ve faaliyetleri ile ilgilidir. Bu bağlamda İran, bugünkü Türkiye sınırları içindeki şehirlerde 43 ayrı yere şehbender tayin etmiştir. Görev yapılan yerin önemi ve büyüklüğüne göre atamalar başşehbender, şehbender, şehbender vekili, fahri şehbender ve kârperdaz şeklinde olmuştur. İran tarafından ilk olarak 1847 senesinde Tarsus’a şehbender ataması gerçekleştirilmiştir. Osmanlı Devleti’nin yıkılışına kadar İranlı şehbenderler memleketin pek çok yerinde vazifelerini icra etmişlerdir.
Keywords : Şehbender, Şehbenderhane, İran Şehbenderleri