Isparta’nın Sütçüler İlçesindeki Osmanlı Dönemine Ait Kitabeli Mezar Taşları

Authors : İsmail Hakkı Göksoy

Pages : 23-51

View : 56 | Download : 56

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarih boyunca önemli yerleşim merkezlerinden biri olan Isparta’nın Sütçüler ilçesi, günümüzde de çeşitli kültür ve medeniyetlerin izlerini barındırmasıyla dikkat çeker. İlçe merkezine yakın eski Adada kenti, Roma ve erken Bizans döneminde Pisidya (Pisidia) bölgesinin en önemli şehirlerinden biri idi. XIII. Yüzyıl başlarında (1204) Isparta ve Eğirdir çevresinin fethi ile birlikte Sütçüler yöresi de Anadolu Selçuklu Devleti’nin hâkimiyeti altına girmiş ve ardından Hamidoğulları ve Osmanlı Devleti idaresi altında kalmıştır. Sütçüler yöresi ilk zamanlar Eğridir kazasına bağlı Yuva nahiyesi ve XVI. Yüzyıl sonlarında da Pavlu kazası adıyla Isparta Hamid sancağının müstakil bir kazası olmuştur. 1865’de tekrar Eğirdir’e bağlı nahiye yapılırken, 1938’de Isparta iline bağlı Sütçüler adıyla ayrı bir ilçe olmuştur. İlçede Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden kalma çeşitli eserler vardır. Sütçüler ilçesi sınırları içindeki yerleşim yerlerinde Osmanlı dönemine ait birçok mezarlık bulunmakta, ancak özellikle köy mezarlıklarında genellikle isimsiz ve kitabesiz mezar taşları yer almaktadır. İlçe merkezi ile bazı köylerde bulunan mezarlıklarda üzerinde sadece hüve’l-bâkî ibaresi, mevtanın ismi ve ölüm tarihinin yazılı olduğu az sayıda mezar taşı yer almaktadır. Bunların çoğu küfeki taşından yapıldığı için zamanla deforme olmuş ve okunamaz bir hal almışlardır. Osmanlı dönemine ait Arap harfli kitabeli mezar taşları ise, yörede sadece bugünkü ilçe merkezindeki mezarlıklarda bulunmaktadır. İlçe merkezindeki kitabeli mezar taşlarıyla ilgili olarak daha önce bazı araştırmalar yapılmıştır. Ancak, bunlar arasında Sütçülerli emekli astsubay Ali Ergenekon tarafından 1970’li yıllarda yapılan çalışma, yayımlanmamış ve sadece daktilo edilmiş bir nüsha halinde tespit çalışması niteliğinde kalmıştır. Diğer bir çalışma da, başka bir ildeki mezar taşları üzerine doktora tezi de hazırlayan akademisyen Emine Güzel tarafından yapılmıştır. Söz konusu bu çalışma, esas itibariyle ilçe merkezinde bulunan ve tarihi, Selçuklu dönemine kadar uzanan Sefer Ağa Camii ile haziresindeki mezar taşlarını konu edinmiştir. Çalışmada Sefer Ağa Camii’nin tarihi, mimari, plan, malzeme ve teknik ile süsleme özellikleri üzerinde durulmuş ve haziresindeki mezar taşları ise tipoloji, yazı çeşidi ve tezyinat yönleriyle incelenmiştir. Ancak bu araştırma ise, daha önce üzerinde yapılmış çeşitli okumaları ve onlar hakkında verilen bilgileri yeniden değerlendirmeyi amaçlamanın yanı sıra henüz üzerinde herhangi bir araştırma yapılmamış diğer Osmanlı dönemine ait kitabeli mezar taşlarının da gün yüzüne çıkarılmasını ve okunmasını hedeflemiştir. Dolayısıyla bu makalede ilçe merkezinde bulunan Musalla ve Ali Dede mezarlıkları ile Sefer Ağa Camii haziresi hakkında bazı kısa bilgiler verdikten sonra, esas itibariyle bu mezarlıklardaki Osmanlı dönemine ait kitabeli mezar taşları üzerindeki yazıların okunması ve onların yazı ve süsleme özelliklerinin tespiti üzerinde durulmuştur.
Keywords : Isparta, Sütçüler, Kitabeli Mezar Taşları, Osmanlı Mezar Taşları