er-Risâletü’ş-Şemsiyye’nin, Müellifi Necmeddin Kâtibî Tarafından Yapılan İlk Şerhi: Şerhu’l-mevâzi‘i’l-müşkile mine’r-Risâleti’ş-Şemsiyye fî’l-kavâ‘idi’l-mantıkiyye’nin İnceleme ve Tahkiki

Authors : Ferruh ÖZPİLAVCI, Abdullah ÖZTOP

Pages : 1-114

Doi:10.5281/zenodo.3598210

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Necmeddin el-Kâtibî’nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 675/1277); Şemsiyye adlı mantık eseri, İslam mantık geleneğinde Îsâgûcî ile birlikte en popüler metinler arasında yer almaktadır. Medrese müfredatında temel ders kitabı olarak uzun süre okutulan bu eser, bunun bir neticesi olarak, tarih boyunca şerh, hâşiye, ta‘lîkât, tercüme gibi farklı formlarda çok sayıda çalışmaya konu edilmiştir. Makalemizin konusunu oluşturan Şerhu’l-mevâzi‘i’l-müşkile mine’r-Risâleti’ş-Şemsiyye fi’l-kavâ‘idi’l-mantıkiyye adlı eser de Şemsiyye üzerine yazılmış olup, bahsi geçen şerh ve hâşiye literatürünün bir örneğidir. Bu makalede, öncelikle araştırmalarımızda elde ettiğimiz bulgulara dayanarak şerhin hangi müellife ait olduğu konusunu ele alacağız. Bunu yaparken öncelikle mevcut kaynaklarda esere dair bir bilginin olup olmadığını tespit edip, ardından eserin kendisine ait olduğunu düşündüğümüz Kâtibî’nin diğer mantık eserlerinin muhtevasıyla şerhin içeriğini mukayese edeceğiz. Tespit ettiğimiz benzerlikleri tablolar hâlinde aktararak mukayeseye imkân verecek şekilde okuyucuya sunacağız. Ardından eserin günümüze ulaşan tek nüshasının kodikolojik özelliklerini aktaracağız. İkinci kısımda ise şerhin içeriğini değerlendireceğiz. Şârihin, Şemsiyye’de kapalı olduğunu düşünüp açıkladığı konuların yanında, ana metinde hiç değinilmeyen konulara dair yaptığı katkıları da tespit edeceğiz. Üçüncü bölümde ise şârihin ana metni yorumlarken hangi metodları kullandığını ve şerhin icra ettiği fonksiyonları ortaya koyacağız. Böylece şerhin, ana metni sadece lafzî olarak açıklamakla kalmayıp, görselleştirme, alıntı kaynağını ortaya çıkarma, bağlam oluşturma vb. gibi farklı işlevler de icra ettiğini göstermiş olacağız. Son kısımda ise şerhin tahkikli metnini aktararak çalışmamızı tamamlayacağız.
Keywords : Necmeddin el Kâtibî, Şemsiyye, mantık, şerh, Şerhul mevâziil müşkile