ÇOKAN VALİHANOV’UN MANÇU İŞGALİ ALTINDAKİ ALTI UYGUR VİLAYETİ’NİN İDARİ YAPISI ÜZERİNE BAZI MÜŞAHEDELERİ

Authors : Dinçer KOÇ

Pages : 107-128

View : 9 | Download : 6

Publication Date : 2017-11-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Meşhur Kazak ilim adamı Çokan Çingizoviç Valihanov insert ignore into journalissuearticles values(1835-1865); 1858 yılında Rus hükümeti tarafından Mançu işgali altındaki Doğu Türkistan’a gönderilmiştir. Bu seyahati esnasında Uygur şehirleri ve Uygurlarla ilgili olarak tarih ve etnografya malzemeleri üzerinde çalışmalar yapmıştır. Onun çalışmaları ölümünden sonra yayınlanmıştır. Günümüzde Kazak tarihçiliğinin önde gelen şahsiyetlerinden biri olarak bilinen Çokan Valihanov’un çalışmaları bu alanda yapılan ciddi akademik araştırmaların başvuru kaynağı haline gelmiştir. Altı Uygur vilayetinin insert ignore into journalissuearticles values(Yarkend, Hotan, Kaşgar, Aksu, Yenihisar ve Turfan); idari yapısıyla ilgili olarak kaleme aldığı çalışması da bu cihettendir. Çağdaş tarih araştırmalarında Mançu hâkimiyeti altındaki Uygurlarla ilgili olarak daha çok siyasi konulara odaklanılmıştır. Valihanov Çing İmparatorluğu’nun Doğu Türkistan’da nasıl bir idari yapı kurduğunu ve unvanları detaylı bir şekilde açıklayarak önemli bilgiler vermiştir. Ayrıca Doğu Türkistan’da baskı altında defalarca ayaklanan Uygurları hâkimiyet altında tutmak için Mançular tarafından alınan idari, iktisadi ve askeri tedbirlerden bahsedilmiştir.
Keywords : Doğu Türkistan, Çing İmparatorluğu, Çokan Valihanov, İdari Yapı, Mançu