A CELÂLÎ IN İÇEL: MUSLU ÇAVUŞ REBELLION (1606-1610)

Authors : Ensar KÖSE

Pages : 23-58

View : 11 | Download : 11

Publication Date : 2018-07-11

Article Type : Research Paper

Abstract :17. yüzyıl başlarında, Anadolu’daki ciddi güvenlik sorunlarının başında Celâlî isyanları geliyordu. İçel sancağında ise, diğer bölgelerden kaçarak toplanmış medreseli öğrenci insert ignore into journalissuearticles values(suhte); gruplarının 1603’teki büyük isyanı, toplumsal düzeni berbat etmiştir. Her ne kadar suhte fesâdı, alınan sert önlemlerle bastırılmış olsa da, akabinde yeni sorunlar doğurmuştur. Zira İçel’e tayin edilen sancak beyinin güvenliği sağlamak için uyguladığı sert tedbirler, halkın tepkisine neden olmuştur. Yerli halktan tipik bir Celâlî lideri olarak sivrilen Muslu Çavuş, bu kargaşa döneminin ürünüdür. Dağlık alanlara kaçan suhte gruplarının yanı sıra, sancak hâricinden gelen Celâlî perâkendeleri de Muslu’nun maiyetine gitmiştir. Böylece 1606’dan itibaren isyan bayrağını çekmiş ve takip eden sene itibariyle, İçel’in neredeyse tüm önemli kaleleri onun eline geçmiştir. Fakat İçel’in zorlu coğrafî yapısından ötürü, bölgeye asker sevk edilememiştir. Bu arada mâruf Celâlîlerden Kalender-oğlu, bir mektup yazarak Muslu Çavuş’a ittifak teklif etmiştir. Buna karşılık Vezîriâzam Kuyucu Murad Paşa, Muslu Çavuş’a önce sancak beyliği vermiş, daha sonra hile yoluyla Konya’da infaz ettirmiştir. İşte bu araştırmanın konusunu, sözü edilen isyan oluşturmaktadır. Çalışmanın asıl kaynakları, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde mevcut hüküm suretlerini ihtiva eden mühimme ve mühimme zeyli defterlerindeki kayıtlardır. Ayrıca Hazan Bey-zâde, Topçular Kâtibi, Vâsıtî, Sâfî, Peçuylu ve Kâtib Çelebi gibi muasır Osmanlı tarihçilerinin eserleri de, çalışmanın diğer ana kaynaklarındandır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Celâlî İsyanları, İçel Sancağı, Muslu Çavuş, Kuyucu Murad Paşa