STANDARD BOOK LAW AND COMMERCIAL ORGANIZATIONS AFTER THE ALPHABET REFORM IN TURKEY

Authors : Niyazi ÇİÇEK, Nurhan KABAKULAK

Pages : 89-115

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :DOI: 10.26650/TurkJHist.2019.19017 Harf Devrimi’nin ardından basımevlerinin düştükleri darboğaz, yayımlanan eserlerin kalitesini olumsuz yönde etkilemiş, ilk zarar gören yayın türlerinden biri de ders kitapları olmuştur. Kullanılan kalitesiz kâğıtlar, dizgi ve baskıda özensizlik ile dağıtımda yaşanan sorunlar, ders kitabı basan kitapçılarla ilgili şikâyetleri artırmıştır. Bu makalede, belirtilen şikâyetleri yakından takip eden hükümet yetkililerinin almaya çalıştığı önlemler ve buna karşı basımevlerinin tutumu incelenmiştir. Özellikle okullarda ders kitaplarıyla ilgili problemler ortaya çıkınca, gerek Cumhuriyet Halk Partisi üyeleri ve gerekse Maarif Vekâleti yetkilileri alınabilecek önlemler üzerine görüşmeler yapmıştır. Düşünülen tedbirlerden biri, bütün okullarda tek kitap uygulamasına geçilerek, her yerde aynı kitapların okutulması şeklindeydi. Vekâletin karar vereceği kitapların tedariki ise ihaleyle belirlenecek bir yüklenici marifetiyle gerçekleştirilecekti. Bu durumdan hiç hoşnut olmayan basımevleri, hem gazetelerde yapılan haberlerle hem de yetkililerle doğrudan görüşerek, Hükümetin bu işten vazgeçmesini, aksi halde bu uygulamanın kendilerine zarar vereceğini yüksek sesle dile getirmeye çalışmışlardır. Devlet’in kararlı olduğu görülünce, geri adım atarak, tutum değiştirmişlerdir. Tek başlarına bu işin altına giremeyeceklerini anlayan matbaacılar ve kitapevleri, durumu lehlerine çevirmek için aralarında güç birliği yapmaya karar vermişlerdir. Okul kitapları basanlar ile satanların iki ayrı grup oluşturduğu görülmüştür. Basım işiyle uğraşan matbaacılar daha önce kurdukları Türk Kitapçılığı Limitet Şirketini tekrar canlandırmışlardır. Okul kitaplarının satış ve dağıtımı işiyle uğraşan kitapevleri ise Kitapçılar Kooperatifi adıyla ayrı bir ortaklık kurmuştur. Kooperatifin başkanlığına ise aynı zamanda Kitapçılar Cemiyeti Başkanlığını yürüten Suudi Bey getirilmiştir. Cite this article as: Çiçek, Niyazi; Kabakulak, Nurhan, “Türkiye’de Harf Devrimi’nin Ardından Tek Kitap Kanunu ve Ticari Oluşumlar”, Turk J Hist sayı 70 insert ignore into journalissuearticles values(2019);, s.89-115.
Keywords : Harf Devrimi, İstanbul Kitapçıları, Okul Kitapları, Tek Kitap Kanunu, Türk Kitapçılığı Limitet Şirketi, Kitapçılar Kooperatifi