Cumhuriyetin İlk 100 Yılında Türkiye’de Bizans Tarihi Çalışmalarında İstanbul Üniversitesi’nin Yeri ve Önemi (1923-2023)

Authors : Ebru Altan

Pages : 287-307

Doi:10.26650/iutd.20238108

View : 57 | Download : 57

Publication Date : 2023-11-10

Article Type : Other Papers

Abstract :Türkiye’de XIX. yüzyıl sonlarında başlayan Bizans tarihi çalışmalarının Cumhuriyet döneminde sistematik bir hâle gelmesi uzun yıllar alsa da söz konusu alanda İstanbul Üniversitesi öncü vazifesi görmüştür. Bizans İmparatorluğu, modern Türkiye’nin kültürel mirasının önemli parçalarından birisidir. Devraldığımız Bizans mirasının Türkiye Cumhuriyeti için taşıdığı önem ve bu devletin tarihinin Türk tarihiyle alâkası göz önüne alındığında ülkemizde söz konusu alandaki tetkiklerin geç başlaması ve uzun yıllar sonra bir ivme kazanması önemli bir eksikliktir. Gerek ön yargılar gerekse bu alanda akademik çalışma yapmanın arz ettiği zorluklar, Türkiye’de uzun yıllar Bizans tarihi alanındaki çalışmaların geri planda kalmasına sebep olmuştur. Bizans tarihini Ortaçağ dersleri içinde ele alma geleneği Cumhuriyet’in ilk 20 yılında da devam etmiş, İstanbul Üniversitesi’nde 1943 senesinden itibaren müstakil olan dersler günümüze kadar sürdürülmüştür. Adı geçen kurumda Bizans tarihçiliği konusunda 1955 yılına kadar olan süreçte belli bir gelenek ve birikim oluşmuş ve sonraki kuşaklar tarafından devam ettirilmiştir. Türkiye’de 1990’lara kadar bu çalışmalar yalnızca İstanbul ile Ankara Üniversitelerinde yürütülmüştür. Bizans tarihi tetkikleri ağırlıklı olarak Ortaçağ Tarihi Anabilim Dalı’nda devam ederken Bizans sanatı tarihi çalışmaları İstanbul Üniversitesi’nde kurumsallaşmış ve ayrı bir kürsü hâline gelmiştir. Bu makalede ülkemizde 1923’ten 2023’e Bizans tarihi alanındaki çalışmalarının gelişiminde İstanbul Üniversitesi’nin oynadığı rol ve önemi üzerinde durulmaktadır.
Keywords : İstanbul Üniversitesi, Bizans, Cumhuriyet, İstanbul