Sayısal Analiz Metotlarının Kısa Tarihi ve Bu Bağlamda Pîr Mahmud Sıdkı Edirnevî’nin Hesap Kitabı

Authors : Tuba Oğuz Ceyhan

Pages : 1-34

Doi:10.26650/iutd.1496191

View : 83 | Download : 87

Publication Date : 2024-10-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik dönem Osmanlı muhasebe matematiği eserleri, ondalık kesirleri ve kök alma işlemlerini ihtiva etmesi bakımından, dönemin diğer genel hesap kitaplarının önüne geçmiş ve ortaçağın doğu ve batı uygarlıklarında sayısal analize yapılan katkıları aralıksız sürdürmüştür. Bunlardan Pîr Mahmud Sıdkı Edirnevî’nin hesap kitabı, yüksek derecelerde hem tam kök ve hem de yaklaşık kök alma metotlarını içermesi itibariyle diğer muhasebe matematiği eserlerinden ayrılmakta, hatta 15. yüzyıl Osmanlı matematiğinin üstün bazı hususlarını Türk dilinde sunmada rehber olmaktadır. Çalışmamızda, kalburüstü bu eserin yazma nüshası ve ikincil diğer kaynaklar yardımıyla, eserdeki üçüncü ve dördüncü dereceden yaklaşık kök alma metotları matematiksel olarak analiz edilerek Edirnevî’nin öncü rolü vurgulanmıştır.
Keywords : Osmanlı, aritmetik, Edirnevi, sayısal analiz, kök alma