KUR’ÂN-I KERÎM’DE TEBENNÎ İLE İLGİLİ ÂYETLERE EBÜ’L-BEREKÂT ENNESEFÎ VE ADUDÜDDÎN EL-ÎCÎ’NİN YAKLAŞIMLARININ MUKÂYESESİ

Authors : Hasan HALİLOĞLU

Pages : 271-308

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2017-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Hukuk ıstılahında tebennî/evlat edinme; “bir çocuğu kendi öz babasından başkasına nispet etmek, onun adına çağırmak ve onun nüfusuna kaydetmek” [1] anlamında kullanıldığı görülmektedir. Ahzâb; 33/4, 5, 37, 40. ayetlerin hükmü ve Hz. Peygamber’in insert ignore into journalissuearticles values(s.a.s.); âzâdlı kölesi Hz. Zeyd insert ignore into journalissuearticles values(r.a.); hakkındaki uygulaması gayet açık olduğu için, öz babası bilinen bir çocuğun sadece bu öz babaya nispet edilmesinin gerekliliği ve bir başka babaya nispet edilmesinin haram olduğu hususunda mezhepler arasında ihtilaf yoktur. Bunun tabiî bir sonucu olarak; bir Hanefî fakihi ve müfessiri olan Ebü’l-Berekât en-Nesefî insert ignore into journalissuearticles values(ö. 710/1310); ile Şâfiî ulemâsından diğer müfessirimiz Adudüddîn el-Îcî’nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 756/1355); de aşağıda göreceğimiz üzere bu kanaatte oldukları açıktır. Ancak fıkıhta ve her iki mezkûr mezhep arasındaki ihtilaf; a- köle çocuklar ve b- lakît insert ignore into journalissuearticles values(sahipsiz, kaybolmuş, terkedilmiş ve sonradan bulunmuş); çocuklar örneklerinde olduğu gibi, babaları bilinmeyen çocukların bir başka babaya nispet edilip edilemeyeceği ya da onları bulan kimselerin onlar üzerindeki babalık iddiâları hususundadır. “Evlat edinme” konusunda daha önceden yapılmış değerli çalışmalar mevcuttur. [2] Ancak biz makalemizde konuyu Nesefî ile Îcî arasında ele alacağımızdan hem ikisi hem de mezhepleri arasında mukâyeseli ve farklı bakış açılarının ortaya çıktığı görülecektir. [1] Kal’acî, Kuneybî, Mu’cemü lüğati’l-fukahâ’ , “tebennî” md, s. 121; Ayverdi, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük , s. 3105; Doğan, Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük , s. 1592. [2] “Evlat edinme” ile ilgili çalışmalar için bkz: Aktan, Hamza, “ Evlat Edinme ”, İslâm’da İnanç İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi, I, 509, Istanbul 1997; Köse, Murtaza, “ Mukayeseli Hukukta Evlat Edinme Problemi ”, Atatürk Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 15, s. 300-303, Erzurum 2001; Turgay, Nurettin, “ Kur’ân-ı Kerîm’e Göre Evlat Edinme Meselesi ”, Dicle Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, c.7, sy, 2, s. 81-97, Diyarbakır 2005; Yıldırım, Mustafa, Evlat Edinme İslâm Hukuku Açısından , İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, 2 Ocak 2006; Acar, H. İbrahim, “ İslam Hukuku Açısından Evlat Edinme ve Hz. Peygamber’in Zeynep’le Evliliği ”, İslam Hukuku Araştırma Dergisi, sy. 7, s. 99-110, Konya Nisan 2006; Sağlam, Osman, İslam Hukuku Açısından Evlat Edinme , YL. Tezi, Danışman: Y. Doç. Murtaza Köse, Atatürk Üniversitesi, SBE, TİBABD, Hukuk, Erzurum 2006. Konuyla ilgili bu akademik çalışmalara ilâveten, sosyal medyada da çok sayıda soru-cevap, araştırma, makale ve paylaşımlar mevcuttur.
Keywords : Tebennî Evlat edinmek, Babalık iddiası, Öz evlat, Süt evladı, Halîle Zevce, Nesep, Milk i yemîn, Nikâh, Boşama Talâk, Köle, Câriye, Yetim çocuk, Lakît Buluntu çocuk, Nesih, Vasiyet