Kâdirî Şeyhi Mûr Ali Baba’nın Bir Şiiri ve Değerlendirilmesi

Authors : Fatih ÇINAR

Pages : 599-627

Doi:10.47424/tasavvur.1094270

View : 13 | Download : 10

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Halk arasında Mûr Ali Baba şeklinde tanınan Mehmed Efendi, Kādiriyye tarîkatının Hâlisiyye kolu şeyhlerindendir. Sivas’ta medfun olan Mehmed Efendi, ilmî ve tasavvufî gayretleri ile döneminde etkin olmuş bir sûfîdir. Mehmed Efendi, Farsçaya hâkimiyeti ve birçok kimsenin Farsçayı öğrenmesine olan katkısı kadar şiir konusunda da mâhir biridir. Mehmet Efendi’nin Tenbîhü’s-sâlikîn adlı tek eserinden onun büyük ölçüde Mevlânâ’nın tesirinde kalan bir şahsiyet olduğu anlaşılmaktadır. Bu makalede, 19. Yüzyılda özellikle Sivas ve çevresinde tesirli olan Mehmed Efendi’nin Farsça bir şiiri, yine kendisi tarafından yapılan şerh üzerinden ele alınmıştır. Mehmed Efendi’nin zâhir ulemâya yönelik eleştirilerini kehriba ve saman çöpü örneklemi üzerinden dile getirdiği yedi beyitlik bu şiir, aynı zamanda onun şiirdeki kabiliyetini göstermektedir. Ayrıca bu şiirde Mehmed Efendi, divan edebiyatında rengi ve fiziksel özellikleri gibi sebeplere sıklıkla kullanılan kehriba ve saman çöpü örneği üzerinden mürşid-i kâmil ve sâlik münasebetine dair görüşlerini serdetmiştir. Makalede, Mehmed Efendi’nin bu örnek dolayısıyla izini sürdüğü Mevlânâ’dan etkilenmesi ve kehriba-saman çöpü örneği bağlamında dile getirdiği bazı düşünceleri üzerinde durulmuştur.
Keywords : Mûr Ali, Şiir, Şerh, Kehriba, Saman Çöpü, Değerlendirme