Teolojide İlişkisellik: Jürgen Moltmann’ın Ekoteolojik Antropolojisinden Hareketle Bir Değerlendirme

Authors : Sevcan ÖZTÜRK

Pages : 701-729

Doi:10.47424/tasavvur.1272117

View : 58 | Download : 53

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma çağdaş teoloji literatürünün merkezi konularından biri haline gelmiş olan ilişkisellik kavramını ele almaktadır. Kavramın din felsefesi ve din felsefesinin irtibatlı olduğu ekoteoloji ve karşılaştırmalı teoloji gibi disiplinler açısından değeri Jürgen Moltmann’ın ekoteolojik antropolojisi çerçevesinde sorgulanmaktadır. Bu çalışma, ilişkiselliğin teoloji alanındaki uygulamalarının din felsefesi ve ilgili disiplinlerin perspektiflerinin zenginleşmesi ve derinleşmesi açısından önemli katkılar sunma potansiyeline sahip olduğunu ve özellikle din felsefesinin de ilişkisel teolojiye kavramsal ve metodolojik katkılar sunabileceğini iddia etmektedir. İlişkisellik, genel anlamda, her şeyin ilişki içinde var olduğu iddiasını merkeze alan yaklaşımdır ve psikoloji, sosyoloji, ekoloji, siyaset bilimi, eğitim, felsefe ve teoloji gibi birçok disiplinde yaygın şekilde uygulanmaktadır. Çağdaş felsefe ve metafizikte en güncel konulardan biri haline gelen ilişkisellik, çağdaş teoloji alanında da, özellikle Hıristiyan teolojisinde, Tanrı, insan ve doğa ilişkisinin farklı boyutlarının tanımlanma-sında yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Teolojide ilişkisellik, Tanrı’nın, dünyanın ve insanın mahiyetini anlamada ilişkilerin ve birbirine bağlılığın önemini vurgulayan teolojik bir yaklaşım tarzını ifade etmektedir. Günümüz Hıristiyan teolojisinin en etkili isimlerinden olan Moltmann teolojik antropo-lojik görüşlerini, insanın Tanrı’nın suretinde yaratıldığını ifade eden kutsal metin ayetleri etrafında, geleneksel antropolojiye alternatif olarak, ekolojik krizin teolojik boyutları temelinde ve ilişkisel yaklaşım aracılığıyla ortaya koymaktadır. Bu yönüyle Moltmann’ın antropolojisi teolojide ilişkisel yakla-şımın güncel boyutlarıyla ve farklı felsefi ve teolojik disiplinler çerçevesinde ele alınmasında kayda değer bir seçenek olmaktadır. Bu arka plan bağlamında çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde çalışmanın kavramsal çerçevesinin belirgin hale getirilmesi amacıyla teolojide ilişkisel yaklaşıma bir giriş yapılmıştır. Mevcut ekolojik kriz tartışmalarının çağdaş teolojik antropoloji çalışmalarının kapsamında ve odağında değişikliklere sebep olduğu iddiasını ortaya koyan ikinci bölümde çağdaş teolojik antropolojide bir yaklaşım olarak ilişkiselliğin fonksiyonu ve rolü ele alınmıştır. Bu bölümü takiben Moltmann’ın ilişkisel antropolojisi imago Dei doktrinine yaklaşımı etrafında incelenmiştir. Dördüncü ve son bölümde ise, Moltmann’ın yaklaşımlarından hareketle ve onun da ötesinde, teolojide uygulanan ilişkisel yaklaşımın din felsefesi başta olmak üzere bahsi geçen çağdaş teolojik disiplinler açısından doğurması muhtemel sorunlar ve uygulanması neticesinde sunacağı katkılar değerlendirilmiştir.
Keywords : Din felsefesi, ekoteoloji, Jürgen Moltmann, ilişkisellik, teolojik antropoloji, imago Dei