Hermeneutik Açıdan Mevlevî Âyinleri

Authors : Merve Nur Kaptan

Pages : 385-410

Doi:10.47424/tasavvur.1453347

View : 116 | Download : 98

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sosyal bilimlerde iki temel paradigmadan söz edilmektedir. Bunlardan ilki açıklamaya yönelik düşüncede temellenen pozitivizm; diğeri ise poziti-vizme alternatif olarak ortaya çıkan anlayıcı/yorumlayıcı paradigmadır. Sosyo-kültürel manada birçok alanda kendine yer bulan bir anlam kuramı olarak hermeneutik yaklaşım anlamaya/yorumlamaya dayalı paradigmalar arasında yer almaktadır. Hermeneutik yaklaşım görünenin aksine görünmeyeni kavrayabilme noktasında karşımıza çıkmaktadır. Bu minvalde sosyo-kültürel açıdan Türk kültürünün bir parçası olarak Mevlevi ayinlerini hermeneutik bağlamda ele almak ayinlerin anlam dünyasını ortaya çıkarmak açısından önem arz etmektedir. Mevlevilik tarikatı tasavvuf düşüncesinde vahdet-i vücud esasına ve aynı zamanda ezoterik bir inanç sistemine dayanmaktadır. Bu manada bahsi geçen inanç sistemini yansıtan Mevlevilik ve Mevlevi ayinleri görünenin ötesinde anlamlar içermektedir. Özellikle musiki, ayinlerde ana unsur olarak öne çıkarak, doğrudan töreni yönlendirebilen bir niteliğe sahiptir. Bu doğrultuda ritüel esnasındaki icralar musiki ile başlamakta ve musiki ile yönetilerek ritüelin sürekliliği sağlanmaktadır. Dolayısıyla Mevlevilikte musiki vecde eşlik eden bir araç misyonu görmektedir. Mevlevi semaında yapılan her hareket, her uygulama ve merasimin ayrılmaz bir parçası olan Mevlevi ayinlerinin her aşaması, her olgusu ve her edimi içinde metaforik anlamlar barındırmaktadır. Bu çerçevede hermeneutik paradigmasının teolojik boyutu ile sınırlı olan araştırmada Mevlevi ayinlerinin manevi anlamları literatür çalışmasıyla tespit edilmiş, konu ile alakalı belgeler incelenmiş, elde edilen verilerin betimsel analizi yapılmış ve bulgular ortaya konulmuştur.
Keywords : Musiki, Hermeneutik, Mevlevilik, Mevlevi Ayinleri, Sema