Ölülere Dua ve İstiğfar Niyetiyle Kur’an Okuma Meselesi

Authors : Mustafa ÖZTÜRK

Pages : 85-106

Doi:10.31121/tader.529194

View : 18 | Download : 12

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale ölülere dua, af ve ma ğ firet talebiyle Kur’an okunmasının caiz olup olmadı ğ ına dair iki farklı görü ş ü delilleriyle birlikte sunmayı ve sonuç kısmında bu görü ş lerden hangisinin daha sa ğ lıklı oldu ğ una dair bir kanaat belirtmeyi amaçlamaktadır. Kur’an’ın dua niyetiyle okunması ve bilhassa ölülerin ardından Kur’an okunup sevabının ba ğ ı ş lanması gibi konular İ slam gelene ğ inde erken dönemlerden itibaren tartı ş ılmı ş tır. Gelenekte âlimlerin büyük ço ğ unlu ğ u bu konuda olumlu görü ş bildirirken, di ğ er bazı âlimler özellikle “ İ nsan ancak kendi çabasının kar ş ılı ğ ını görür” mealindeki Necm 53/39. ayeti delil göstererek Kur’an okuyup sevabını ölülere ba ğ ı ş lamanın caiz/me ş ru olmadı ğ ını savunmu ş tur. Klasik kaynaklarda mesele daha ziyade “Hayattaki insanların ibadet mahiyetindeki amellerinden ölülerin ruhları istifade eder mi etmez mi?” ş eklindeki bir soru etrafında tartı ş ılmı ş tır. Son dönem İ slam dünyasında dua niyetiyle Kur’an okumaya kar ş ı olumsuz görü ş daha ziyade Selefî ve Vehhâbî çevrelerce dile getirilir. Özellikle modern zamanlarda hayli ra ğ bet gören bu görü ş ün aksine Türk- İ slam kültüründe hemen her vesilesiyle özellikle Fâtiha okunması da çok yaygın bir gelenektir. Mezar ta ş larındaki “Ruhuna el-Fâtiha” ifadesi bu gelene ğ in belki de en me ş hur görsel simgesidir. “Ruhuna el-Fâtiha” gelene ğ inde hem Fâtiha suresinin genel mana ve muhteva açısından Kur’an’ın özü/özeti olmasıyla hem de bu surenin dua/niyaz olarak okunmasıyla irtibatlı oldu ğ u söylenebilir. Ça ğ da ş Vehhâbî ve Selefî çevrelere ait dinî literatürde duanın akabinde veya ölülerin ruhlarına ba ğ ı ş lamak üzere Fâtiha okumanın bidat oldu ğ u açıkça belirtilir. Hatta “bidat” bu çerçevede büyük bir masiyet olarak de ğ erlendirilir. Bu görü ş kimi zaman İ bn Teymiyye’nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 728/1328); çe ş itli eserlerinden yapılan alıntılarla desteklenir. İ bn Teymiyye’nin bidat konusunda çok hassas oldu ğ u bilinmektedir. Bu bakımdan onun ve takipçilerinin meyyite Kur’an okumanın caiz olup olmadı ğ ı hususunda ne dü ş ündükleri önemlidir. Ayrıca İ bn Teymiyye’nin bu konu hakkındaki görü ş lerinin tam manasıyla ortaya konulması özellikle ça ğ da ş Selefî çevrelerde onun görü ş lerinin sa ğ lıklı ş ekilde aktarılıp aktarılmadı ğ ı veya bu konuda herhangi bir dezenformasyon yapılıp yapılmadı ğ ı gibi konuların da açıklı ğ a kavu ş masına imkân verecektir.
Keywords : Kur`an okuma, dua, istiğfar, sevap, salih amel