Kur’an’ın Takdim ve Tehirli Söz Yapılarının Edebî Değeri ve 7. Yüzyıl Arapların Dili Kullanım Zevk ve Âdetleriyle İlişkisi

Authors : Emrah DİNDİ

Pages : 142-167

Doi:10.31121/tader.1220763

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2023-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Arap dilinde ve bu dilin kalıplarıyla nazil olan Kur’an’da takdim ve tehirli söz yapıları, dilin ve Kur’an ifadelerinin temel problemleri arasında yer almıştır. Bu nedenle müfessirler ve dilbilimci-ler, metnin anlamını deşifre etmek için emeklerini büyük oranda Kur’an ayetlerinin mevcut di-zimini bozup yeniden inşa etmeye harcamışlardır. O bakımdan bu çalışmada, tertip, tanzim ve telifi düzenli olmayan, anlam karışıklığına, işkâle yol açan Kur’an ayetlerinin edebî değeri ince-lenmiş, ayet sonlarında veya ayetin diğer kısımlarında takdim ve tehirli gelen yapıların o dönem Arapların kelam sonlarında gözettikleri edebî zevkleriyle, kelamda ihtimam ve özen gösterdikleri şeyleri takdim etme âdetleriyle ilişkisi irdelenmiştir. Gerek geleneğimizde gerekse de günümüz akademik çalışmalarda Kur’an’ın takdim ve tehirli söz yapıları nahiv kuralları ve belağî amaçları açısından ele alınmış olsa da edebî yönden bu söz yapılarının değeri ve 7. yüzyıl Hicaz bölgesi Arapların edebî zevk ve dili kullanım âdetleriyle ilişkisi, müstakil bir çalışma olarak henüz ele alınmamıştır. O nedenle otantik ve özgün olduğunu düşündüğümüz bu çalışmanın alanına yeni katkılar sunacağını ümit etmekteyiz. Literatür taraması yönteminin kullanıldığı bu araştırma neti-cesinde, kimi dilbilimcilerin edebî açıdan iyi bir kelamda olmaması gerektiğini ileri sürdükleri Kur’an’daki bu takdim ve tehirli sözdizimsel problemlerin, söz dizimdeki bazı zayıf ve cılız ifa-de yapılarının, kelam sonlarında melodik uyumu gözetme amacından; kelam ortasında ise tak-dim edilen lafza ihtimam ve itina gösterme hedefinden kaynaklandığı görülmüştür. Bu takdim ve tehirlerin, kelamın ilahi kaynağından, semavî yapısından daha ziyade, 7. yüzyıl Hicaz bölgesi Arapların dil ve mantık yapılarıyla, onların üsluplarıyla, sözdeki fesahat ve belagat hedefleriyle, zevk ve âdetleriyle, kendi tarihsel ve varoluşsal gerçeklikleriyle bağlantılı olduğu ortaya çıkmış-tır.
Keywords : Tefsir, Kuran, Takdim, Tehir, Edebî Değer, Arap Edebî Zevk ve Âdetleri