Kur’ân’daki “ille’l-Meveddete fi’l- Kurbâ” İfadesinin Manaya Delâleti Yönüyle Çevirisi ve Yorumu Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Süleyman Pak

Pages : 308-330

Doi:10.31121/tader.1423836

View : 79 | Download : 58

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kur’an lafız ve mana yönüyle Allah’ın kelamı olup içerisinde tek anlama gelen manası açık ayetler olduğu gibi birden çok anlama ihtimali bulunması bakımından anlamı kapalı ve neticede tevile müsait ayetler de mevcuttur. Birden çok anlama ihtimali olan ayetlerde sadece lafızdan hareketle anlaşılma güçlüğü bulunduğundan, anlama çabası dahilinde lafzi anlam yanında sebeb-i nuzül, Resulullah ve sahabeden gelen rivayetler gibi dış açıklamalara da ihtiyaç duyulmaktadır. Buna göre ayetin nuzül ortamı, muhataplar ve mekasıd yönünden geniş çerçevede değerlendirilmesi lüzumu hasıl olmaktadır. Bu ayetin yorumunda olduğu gibi ilk dönem müfessirlerinden gelen rivayetlerin sıhhat derecesi ve birbiri ile anlam uyumu ayrı bir değerlendirme gerektirmektedir. Bu çalışma Şûrâ suresi 23. ayetle ilgi yapılan yorumların dayandığı rivayetleri ve görüşleri incelemekte, buradan hareketle ayete meal verilmesine dair değerlendirmeleri içer-mekte ve ayetin Kur’an bütünlüğü üzerinden anlamını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Tefsirlerde ayet üzerine birkaç farklı yorum yapılmakta, bunlar ağırlıkla ayetin nüzul sebebi üzerinden mekkî veya medenî oluşu ve buna delil sayılan rivayetlere, ayetin muhatabının Kureyş veya Müslümanlar olduğu gibi gerekçe-ere dayandırılmaktadır. Özellikle ayette geçen “kurbâ” kelimesinin anlamı üzerinden bu yorumların temellendirildiği görülmektedir. Bunlar esasta üç ana noktada toplanmaktadır. Resulallah’ın Kureyş’ten aralarındaki akrabalık bağına saygı gösterme talebi, akrabalara sevgi duyulması ve salih amellerle Allah’a yaklaşma sevgisidir. Şia’nın mezhebi saiklerle ayette yer alan “ille’l-meveddete fi’l-kurbâ” ifadesini Hz. Ali’nin imametine dayanak yapma yönündeki yorumunun, aşırı yorum kapsamında olduğu ve ilmi daya-naktan yoksun bulunduğu görülmektedir. Sonuçta ayetin siyak ve sibakından hareketle anlamının umum üzere alınmasının ve “kurbâ” kelimesinin de nesep yönüyle bir yakınlığı değil, Allah’a yakınlık sevgisi şeklinde anlaşılmasının daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Keywords : Tefsir, Müşkil, Şura suresi, Meveddet, kurbâ