Improvement of Grain Yield and Yield Associated Traits in Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Genotypes Through Mutation Breeding Using Gamma Irradiation

Authors : Alpay BALKAN, Oğuz BİLGİN, İsmet BAŞER, Damla BALABAN GÖÇMEN, Alp Kayahan DEMİRKAN, Birol DEVİREN

Pages : 103-111

Doi:10.33462/jotaf.472456

View : 18 | Download : 7

Publication Date : 2019-01-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırma, M1, M2, M3 ve M4 ekmeklik buğday mutant populasyonlarını verim ve verime etkili özellikler bakımından değerlendirmek için 2010-11, 2011-12, 2012-13 ve 2013-14 yıllarında Tekirdağ ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Üç buğday genotipine farklı dozlarda gamma ışını insert ignore into journalissuearticles values(Kontrol, 100 Gy, 200 Gy, 300 Gy, 400 Gy ve 500 Gy); uygulanmıştır. Mutant bitkiler anaçları insert ignore into journalissuearticles values(kontrol); ile birlikte tane verimi insert ignore into journalissuearticles values(TV); ve bitki boyu insert ignore into journalissuearticles values(BB);, başak uzunluğu insert ignore into journalissuearticles values(BAU);, başakta başakçık sayısı insert ignore into journalissuearticles values(BABS);, başakta tane sayısı insert ignore into journalissuearticles values(BATS);, başakta tane ağırlığı insert ignore into journalissuearticles values(BATA);, hasat indeksi insert ignore into journalissuearticles values(HI); ve bin tane ağırlığı insert ignore into journalissuearticles values(BTA); gibi verime etkili özellikler bakımından tarla koşullarında değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, genotiplerin çeşitli özellikler için farklı gamma ışını dozlarına yanıtlarının önemli ve değişken bir şekilde farklı olduğunu göstermiştir. Bitki boyu, bin tane ağırlığı ve tane verimi gibi özellikler düşük dozlarla karşılaştırıldığında yüksek gamma ışını dozlarında genellikle azalma gösterirken, mutagen uygulamaları diğer verim unsurlarında ortalama değerleri çoğunlukla negatif yöne doğru kaydırmıştır. Ancak, negatif ya da pozitif yöndeki kaymalar tüm özellikler için tek yönde ya da eşit derecede etkili olmamıştır. Bu bulgular, buğdayda gamma ışınları kullanılarak varyabilitenin oluşturulabileceğini göstermiştir. Oluşturulan mutasyonlara bağlı olarak gelişme gösteren bazı özellikler gelecekte buğday ıslahı çalışmalarında kullanılabilecektir. M2’de gözlenen varyabilite ve ortalama değerlerdeki farklar M3 generasyonunda seleksiyonun mümkün olabileceğini göstermiştir.
Keywords : Ekmeklik buğday Triticum aestivum L, , mutasyon, populasyon, tane verimi