Yarı Kurak Bölge Koşullarında Zeytin Bitkisinin Yetiştiği Toprakta Karbondioksit Emisyonunun Ölçülmesi

Authors : Erdal SAKİN, Korkmaz BELLİTÜRK, Ahmet ÇELİK

Pages : 482-493

Doi:10.33462/jotaf.842302

View : 20 | Download : 12

Publication Date : 2021-09-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarımsal faaliyetler ve bileşenleri büyük oranda iklimsel olaylara dayanır. Özellikle sıcaklık ve CO2 düzeylerindeki yükselme tarımsal üretimin geleceğini belirleyen en önemli parametredir. Dünya atmosferinde CO2 miktarının giderek artması, sera etkisi yapan diğer gazlarla birlikte global iklim değişikliğine ve sıcaklığın artmasına neden olmaktadır. Yine bu değişimlerin yanında düzensiz mevsimler, kuraklık, toprak verimliliğinin azalması ve erozyon, su kaynaklarında azalma, doğal bitki örtüsündeki değişim, gıda yetersizliği/güvenliği, hastalıkların ve zararlıların yaygınlaşması iklim değişikliğinin olumsuz etkileri arasında yer almaktadır. Bu olumsuzluklar Dünya ve Türkiye açısından önemli düzeyde risk oluşturmaktadır. Türkiye’de yetiştiriciliği oldukça eski dönemlere dayanan zeytin bitkisinin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde son dönemlerde tarımı, kullanımı ve ticareti hızla ivme kazanmıştır. Bu nedenle yapılan bu araştırmada zeytin bitkisinin yetiştiği ortamlarda topraktan çıkan CO2 emisyonuna etki eden faktörlerin insert ignore into journalissuearticles values(sıcaklık ve nem); incelenmesi ve ölçülmesi amaçlanmıştır. Araştırma Harran Üniversitesi Eyyubiye kampüsünde zeytin bitkisinin yetiştiği alanda 56 hafta süresince 3 tekrarlı olarak 5 örnekleme alanında yürütülmüştür. Çalışma alanı topraklarının bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri de bu çalışma kapsamında belirlenmiştir. İklimsel veriler, inceleme alanında kurulan Decagon data logger insert ignore into journalissuearticles values(5 TE, EM50 Data Logger); ile 30 dakika bir süre ile ölçülmüştür. Topraktan CO2 çıkışı Soda-Lime yöntemi ile ölçülmüştür. Analizlerde R insert ignore into journalissuearticles values(CorLevelPlot package); Minitab 17 istatistik paket programı kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, topraktan salınan CO2 emisyonu üzerine toprak sıcaklığının etkisi toprak neminin etkisinden daha fazla olduğu saptanmıştır. Topraktan CO2 çıkışı toprak sıcaklığı ile doğru insert ignore into journalissuearticles values(r2=0.695, p<0.05);, toprak nemi ile ters insert ignore into journalissuearticles values(r2= -0.626, p<0.05); bir korelasyon saptanmıştır. Toprak sıcaklığı 6ºC’nin altına düştüğünde topraktan çıkan CO2 miktarının minimum düzeyde olduğu ve bu noktanın da kritik toprak sıcaklık noktası olduğu belirlenmiştir. Araştırma topraklarında CO2 çıkışı, farklı derinlik, nem ve sıcaklık miktarlarına bağlı değişmekle beraber ortalama 55.56 g CO2 m-2 hafta-1 olarak saptanmıştır.
Keywords : CO2 Emisyonu, , Zeytin, İklim Değişikliği, SIcaklık, Nem