Soya Bitkisinin Verim Parametreleri ile Bazı Kimyasal Toprak Özellikleri Arasındaki Pedotransfer Modellerin Uygulanabilirliği

Authors : Nalan KARS, İmanverdi EKBERLİ

Pages : 494-507

Doi:10.33462/jotaf.842505

View : 17 | Download : 8

Publication Date : 2021-09-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, Çarşamba Ovasında yetiştirilen soya bitkisinin verim parametreleriyle insert ignore into journalissuearticles values(bitki boyu, bin tane ağırlığı ve tane verimi); toprakların bazı kimyasal özellikleri arasındaki korelasyon ilişkilerine dayanarak, bu özellikler arasında pedotransfer modellerin oluşturulması ve elde edilen modellerin ova topraklarında bitki veriminin tahmininde uygulanabilirliğinin belirlenmesidir. Bu amaçla, ovanın çiftçiler tarafından soya tarımı yapılan arazilerinden rastgele örnekleme metodu ile alınan 40 toprak ve bitki örneklerinde analizler yapılmıştır. Soya bitkisinin bitki boyu, bin tane ağırlığı ve tane verimi değerleri sırasıyla; 88.33-127.27 cm, 164.10-242.91 g ve 280.32-593.16 kg da-1 arasında değişmiştir. Soya bitki boyu değeriyle bin tane ağırlığı arasında önemli pozitif insert ignore into journalissuearticles values(0.476*);; bitki boyu ile topraklardaki bakır insert ignore into journalissuearticles values(Cu); miktarı arasında ise çok önemli pozitif ilişkiler insert ignore into journalissuearticles values(0.484**); belirlenmiştir. Soya tane verimi değeri ile topraklardaki potasyum insert ignore into journalissuearticles values(K); ve fosfor insert ignore into journalissuearticles values(P); miktarları arasında önemli pozitif ilişkiler insert ignore into journalissuearticles values(0.384* ve 0.382*); saptanmıştır. Bitki boyu ile azot insert ignore into journalissuearticles values(N);, P, K, organik madde insert ignore into journalissuearticles values(OM);, katyon değişim kapasitesi insert ignore into journalissuearticles values(KDK);, elektriksel iletkenlik insert ignore into journalissuearticles values(EC);, Cu);, kireç insert ignore into journalissuearticles values(CaCO3); parametreleri arasındaki pedotransfer modeli istatistiksel olarak anlamlı insert ignore into journalissuearticles values(p=0.078);, belirleme katsayısı insert ignore into journalissuearticles values(R= 0.721); yüksek; bin tane ağırlığı ile EC, OM, KDK, kalsiyum+magnezyum insert ignore into journalissuearticles values(Ca+Mg);, N, P, K, CaCO3, sodyum insert ignore into journalissuearticles values(Na);, Cu, çinko insert ignore into journalissuearticles values(Zn); parametreleri arasındaki model istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamış, belirleme katsayısı insert ignore into journalissuearticles values(R= 0.664); yüksek; tane verimi ile EC, CaCO3, OM, N, P, K, Zn, Mn parametreleri arasındaki modelin performansı çok yüksek insert ignore into journalissuearticles values(R= 0.921; p= 0.000); olarak belirlenmiştir. Verim parametreleri ile toprakların kimyasal özellikleri arasındaki pedotransfer modellerin geçerliliğinin belirlenmesinde belirleme katsayısı insert ignore into journalissuearticles values(R);, hata kareler ortalamasının karekökü insert ignore into journalissuearticles values(HKOK);, uygunluk indeksi insert ignore into journalissuearticles values(d);, modelin etkinliği insert ignore into journalissuearticles values(ME); birlikte değerlendirilmiştir. Deneysel verilere göre elde edilen pedotransfer modellerin geçerliliklerinin belirlenmesinde, modellerin oluşturulmasında kullanılan değerler dışındaki verilerden kullanılmıştır. Elde edilen pedotransfer modellerin, ova topraklarında yetiştirilen soya bitkisinin verim parametrelerinin tahmin edilmesinde uygulanabilirliği mümkün gözükmektedir.
Keywords : Kimyasal toprak özellikleri, verim, bitki boyu, Bin tane ağırlığı, pedotransfer modeller