Mikroorganizmaların Büyüme Eğrilerini Tanımlamak İçin Excel Tabanlı, Kullanıcı Dostu, Ücretsiz Bir Araç: ÖK-BUZ GRoFiT

Authors : Hasan Basri ÖKSÜZ, Sencer BUZRUL

Pages : 521-532

Doi:10.33462/jotaf.853435

View : 17 | Download : 5

Publication Date : 2021-09-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada mikroorganizmaların insert ignore into journalissuearticles values(bakteriler, mayalar, küfler); büyüme/gelişme eğrilerini tanımlamak için Excel® tabanlı ücretsiz bir araç olan ÖK-BUZ insert ignore into journalissuearticles values(Öksüz-Buzrul); GRoFiT insert ignore into journalissuearticles values(büyüme eğrileri tanımlama); uygulamasının kullanımı gösterilmiştir. Günümüzde birçok büyüme modeli kullanılmakta olup, bunların içerisinden belki de en fazla kullanılan büyüme modellerinden olan Baranyi, Gompertz ve Üç Fazlı Doğrusal insert ignore into journalissuearticles values(ÜFD); modelleri Excel içerisine yerleştirilerek, modelleme konusunda çok yetkin olmayan kişilerin de rahatlıkla kullanabileceği ve sonuçları yorumlayabileceği kullanıcı dostu bir araç oluşturulmuştur. Bu araç kullanılarak her üç modelin parametreleri yani mikroorganizmaların başlangıç sayısı insert ignore into journalissuearticles values(log10N0);, mikroorganizmaların ulaşabileceği azami sayı insert ignore into journalissuearticles values(log10Nmaks);, azami özgül büyüme hızı insert ignore into journalissuearticles values(µmaks veya µ); ve uyum insert ignore into journalissuearticles values(lag); zamanı insert ignore into journalissuearticles values(λ); standart hatalarıyla birlikte bulunabilir. Dahası model parametrelerinin üst ve alt sınırları insert ignore into journalissuearticles values(%95 güven aralıkları); da elde edilebilmektedir. Bu değerlerin hemen yanında model uyum göstergeleri listelenmektedir. Bunlar belirleme katsayısı insert ignore into journalissuearticles values(R2);, ayarlı belirleme katsayısı insert ignore into journalissuearticles values(ayarlı R2); ve modelin standart hatası veya karesel ortalama hatadır insert ignore into journalissuearticles values(RMSE);. Araç içerisindeki modeller birçok farklı büyüme veri setine uygulanmış ve sonuçlar ücretli bir yazılım olan SigmaPlot® programı ile karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma sonucunda rahatlıkla söylenebilir ki bu uygulamanın mikroorganizmaların büyüme eğrilerini tanımlaması bakımından paralı yazılımlardan farkı yoktur: ÖK-BUZ GRoFiT kullanılarak aynı veri seti için aynı parametre değerlerini ve aynı model uyum göstergelerini elde etmek mümkündür. Ayrıca, ÖK-BUZ GRoFiT Monte Carlo benzetimi yaparak ücretli programların birçoğunda bulunmayan simetrik olmayan %95 güven aralıklarını da hesaplamaktadır. Parametrelerin güven aralıklarını hesaplayabilen ücretli yazılımlar ise genel olarak simetrik güven aralıklarını vermektedir. ÖK-BUZ GRoFiT uygulaması tamamen Türkçe olup, “https://mmf.gidatarim.edu.tr/ok-buz-grofit” adresinden ücretsiz olarak indirilerek kullanılabilir. Kullanıcılardan gelecek olan talepler doğrultusunda uygulama içerisine yeni büyüme modelleri de eklenebilecek ve farklı disiplinlerde çalışan araştırmacıların insert ignore into journalissuearticles values(gıda, kimya, biyoloji, ziraat, biyoteknoloji vb.); bu uygulamayı kullanması mümkün olacaktır.
Keywords : Doğrusal olmayan regresyon, model uyumu, model tahmini, Baranyi, Gompertz