Yoğun Sulama Uygulamalarının Taban Suyu Kalitesi ve Derinlikleri Üzerine Olan Zamansal ve Mekansal Etkilerinin Değerlendirilmesi: Akarsu Sulama Birliği Sahası Örneği

Authors : Mahmut ÇETİN, Harun KAMAN, Sertan SESVEREN

Pages : 649-659

Doi:10.33462/jotaf.879491

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2021-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Yoğun sulama uygulamalarının yapıldığı tarımsal havzalarda kimi sorunlar meydana gelebilmektedir. Sulama şebekesindeki ve sulama yönetimindeki eksiklikler, düşük sulama randımanı, ağır toprak bünyesi ve tarla içi drenaj sistemlerinin yetersizliği vb. nedenler topraklarda tuzlanma, drenaj ve taban suyu tuzluluğu sorunlarına neden olmaktadır. Anılan sorunlar, bitkisel üretimi olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle, zaman ve mekan boyutundaki taban suyu gözlemleri, sürdürülebilir su kaynakları yönetimi için son derece önemli bilgilerin elde edilmesini sağlamaktadır. Bu çalışmada, geniş bir sulama havzasında taban suyu seviyesi ve taban suyu kalitesinin zaman ve mekan boyutunda değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, Türkiye’nin güneyinde Aşağı Seyhan Ovası’nda insert ignore into journalissuearticles values(ASO); yer alan, Akarsu Sulama Birliği insert ignore into journalissuearticles values(ASB); sahasında yürütülmüştür. Araştırma alanı, 60 yıldan bu yana sulanmaktadır. Sulama şebekesi, üreticilerin gece ve gündüz sulama uygulamalarını sürekli yapabilmeleri için “devamlı akış yöntemi”ne göre işletilmektedir. Taban suyu derinliği ve taban suyu kalite gözlemleri 108 adet drenaj gözlem kuyusunda yapılmıştır. Gözlemler, yılda dört farklı dönemde insert ignore into journalissuearticles values(şubat, nisan, temmuz ve ekim aylarında); gerçekleşmiştir. Kış yağışlarının, araştırma alanın üçte birinden fazlasında, aşırı drenaj sorununa neden olduğu ortaya konulmuştur. Akarsu Sulama Birliği sahasının kuzey kesimlerinde, taban suyu derinliğinin kritik seviyelerde insert ignore into journalissuearticles values( 5 dS m-1 değerlerini almıştır. Taban suyundaki toplam çözünmüş tuzlar insert ignore into journalissuearticles values(TDS);, sulama mevsiminin sonunda en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Alansal ortalama taban suyu alkaliliği insert ignore into journalissuearticles values(Sodyum Adsorpsiyon Oranı-SAR);, eşik SAR değerinin altında insert ignore into journalissuearticles values(SAR<13); bulunmuştur. Araştırma alanındaki yetiştiricilerin yoğun şekilde sulamalarını gündüz yapmalarından dolayı fazla sulama suyu gece boyunca drenaj kanallarına tahliye olmaktadır. Şebeke alanındaki sulama yönetiminden sorumlu yetkililerin, gece sulama uygulamalarını teşvik etmeleri; hakim yüzey sulama yöntemleri yerine, sulama suyundan tasarruf sağlayan yağmurlama ve düşük basınçlı damla sulama yöntemlerini yaygınlaştırmaya yönelik faaliyetlere ağırlık vermeleri önerilmiştir.
Keywords : Sulama Randımanı, , Sulama Yönetimi, Toplam çözünmüş tuz, Taban suyu alkaliliği