ORTA VE DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ TOPRAKLARINDA BİTKİYE YARAYIŞLI MAGNEZYUMUN BELİRLENMESİNDE KULLANILACAK KİMYASAL YÖNTEMLERİN BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Authors : Havva ŞENDEMİRCİ, Ahmet KORKMAZ

Pages : 269-283

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2007-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi topraklarında magnezyum fraksiyonlarının dağılımını, bitkiye yarayışlılıklarını ve toprak özellikleriyle ilişkilerini belirlemek, ayrıca bu topraklarda bitkiye yarayışlı magnezyumun belirlenmesinde kullanılan değişik ekstraksiyon yöntemlerini ve yarayışlılık indekslerini karşılaştırmaktır. Bu amaçla alınan 31 toprakta 3 tekrarlamalı olarak sera koşullarında mısır bitkisi yetiştirilmiştir. Deneme topraklarında 5 magnezyum fraksiyonu ve ayrıca 7 farklı yöntemle ekstrakte edilebilir magnezyum kapsamı belirlenmiştir. Deneme topraklarında toplam magnezyum kapsamına farklı fraksiyonların katkıları, mineral bağlı magnezyum > değişebilir magnezyum > asitte çözünebilir magnezyum > suda çözünebilir magnezyum > organik bağlı magnezyum şeklinde sıralanmıştır. Toprakların pH değerleri arttıkça suda çözünebilir magnezyum kapsamlarının artış göstermiş olduğu belirlenmiştir. Ayrıca toprakların kum kapsamları arttıkça asitte çözünebilir ve mineral bağlı magnezyum kapsamları artmıştır. Diğer taraftan toprakların kil kapsamları arttıkça asitte çözünebilir ve mineral bağlı magnezyum kapsamları azalma göstermiştir. Deneme topraklarında farklı ekstraksiyon yöntemleriyle belirlenen magnezyum kapsamları biyolojik indekslerle önemli ilişkili bulunmamışlardır. Buna karşın, toprakların suda çözünebilir magnezyum, organik bağlı magnezyum ve suda çözünebilir + organik bağlı magnezyum kapsamları, deneme topraklarında yetiştirilen mısır bitkisinin kuru madde miktarları ve magnezyum alımları ile önemli ilişkili bulunmuştur. Bu nedenle yöre topraklarının bitkiye yarayışlı magnezyum durumunu belirlemede, suda çözünebilir ve organik bağlı magnezyum tayini uygun bulunmuştur. Deneme topraklarında en yüksek ürün için suda çözünebilir magnezyum kapsamına ilişkin kritik değer 0.41 me/100g ve suda çözünebilir + organik bağlı magnezyum fraksiyon toplamına ilişkin kritik değer ise 0.52 me/100g bulunmuştur. Toprakların değişebilir, asitte çözünebilir, mineral bağlı ve toplam magnezyum kapsamlarının bitkiye yarayışlı magnezyumun bir ölçüsü olamayacakları saptanmıştır. Diğer yandan deneme topraklarında yetiştirilen bitkilerin magnezyum kapsamları, topraklarda hesaplanan (Değ.MgxKDK)1/2 / Değ. K ve Değ. Mg / Değ. K indeksleriyle önemli derecede ilişkili bulunmuştur.
Keywords : Magnezyum fraksiyonları, Magnezyum ekstraksiyon yöntemleri, Magnezyum yarayışlılık indeksleri, Kritik konsantrasyon