Toprağın ısısal yayınımının fonksiyonel değişimi ve toprak sıcaklığına etkisi

Authors : İmanverdi Ekberli, Coşkun Gülser

Pages : 294-300

Doi:10.7161/omuanajas.260987

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2016-07-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Toprak sıcaklığının izlenmesinde ısısal yayınım önemli bir parametredir. Bu çalışmada, ısısal yayınım katsayısının deneysel ve fonksiyonel ilişkilere göre elde edilen değerlerine bağlı olarak derinlik boyunca toprak sıcaklıkları belirlenmiş ve karşılaştırılmıştır. Samsun İli Bafra Meteoroloji İstasyonunun Mayıs-Temmuz 2012 aylarındaki ortalama günlük toprak sıcaklık değerleri için 5-10; 10-20; 20-50; 50-100 cm toprak katmanlarının ortalama ısısal yayınım katsayıları 3.65·10-6; 7.27·10-6; 12.82·10-6; 16.68·10-6 m2 sn-1 olarak hesaplanmıştır. Isısal yayınım ile toprak derinliği arasındaki ilişki doğrusal, eksponansiyel, üstel ve parabolik fonksiyonlar ile ifade edilmiştir. Isısal yayınıma ait deneysel (meteorolojik) veriler ile fonksiyonlardan hesaplanan değerler arasındaki ortalama nispi hatalar %7.79 ve %18.64 arasında değiştiği ve parabolik fonksiyonla yapılan hesaplamada nispi hatanın en düşük olduğu bulunmuştur. Fonksiyonlara bağlı olarak bulunan ısısal yayınım katsayılarına göre hesaplanan sıcaklık değerleri ile deneysel sıcaklık değerleri arasındaki nispi hatalar ise %2.50 ve %2.83 arasında değişim göstermiştir. Parabolik fonksiyon ile belirlenen ısısal yayınım katsayısının kullanılmasıyla hesaplanan toprak sıcaklık değerleri en düşük nispi hatayı vermiştir.
Keywords : Fonksiyonel ilişkiler, ısısal yayınım, meteoroloji, toprak sıcaklığı