Türkiye'de ana ürün olarak yetiştirilecek soyanın (glycine max L.merrill) çok kriterli karar verme yöntemiyle arazi uygunluk analizinin yapılması

Authors : Harun TORUNLAR, Ahmet Nedim NAZLICAN

Pages : 270-281

Doi:10.7161/omuanajas.401431

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2018-10-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarım arazilerinde maksimum verim ve kalite, yetiştirilmek istenen bitkilere, en uygun arazilerin seçilmesi ile mümkün olmaktadır. Arazi kavramı toprak, topoğrafya, iklim gibi bir çok farklı unsuru içermektedir. Bu unsurların birlikte değerlendirildiği yöntemler ise başarılı arazi planlamalarını ortaya koymaktadır. Çok kriterli karar verme yöntemi de bu yöntemlerden bir tanesidir. Bu kapsamda yapılan çalışma ile, ana ürün soya bitkisinin yetişebileceği en uygun araziler, iklim, toprak ve topoğrafya kriterleri dikkate alınarak, Çok kriterli karar verme yöntemi ile değerlendirilmiştir. Söz konusu değerlendirmede, her bir kriterin, arazi uygunluk sınıflarının tespitinde, yapacağı ağırlıklı etki, Analitik Hiyerarşi Süreci Tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, bir diğer Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi olan, Ağırlıklandırılmış Doğrusal Kombinasyon Yöntemi Kullanılarak da, ana ürün soyanın yetişebileceği arazi uygunluk sınıfları tespit edilmiştir. Buna göre, çalışma alanının % 22.34 ‘lük bölümü olan toplam 17 435 102.53 hektar alan, ana ürün soyanın yetiştirilmesi için çok uygun ve orta uygun sınıflarında yer alırken,  % 15.56 oranında (12 149 689.64 ha) alan az uygun, % 62.10 (48 473 207.83 ha) oranındaki alan ise soya yetiştirilmesine uygun olmayan alanlar olarak belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre; en azından çok uygun ve orta uygun sınıfların yer aldığı alanlarda, ana ürün olarak yerli soya üretiminin yapılması, yıllık soya ihtiyacımızın karşılanmasında ithalatın önüne geçeceği düşünülmektedir.
Keywords : Ana ürün soya, Çoklu kriter yöntemi, Arazi uygunluk analizi, Uygunluk sınıfları