Evaluation of soil hydropedological properties by factor analysis in gypsic ustorthent and typic ustifluent

Authors : Gülay KARAHAN

Pages : 93-103

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2021-02-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Orta Anadolu'nun Çankırı ili Kızılırmak ilçesinde bulunan bir çeltik tarlasında (Typic Ustifluvent) ve mera alanında (Gypsic Ustorthent) toprak morfolojik ve hidrolojik değişkenlerini faktör analizi ile değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Plastik toprak örnekleyicileri ile çeltik tarlasından 50, mera alanından 70 adet bozulmamış toprak örneği alınmıştır. Temel toprak analizleri için aynı noktalardan bozulmuş toprak örnekleri alınmıştır. Doymuş hidrolik iletkenlik (Ks), toprak kolonlarında sabit yük seviyeli bir hidrolik iletkenlik seti kullanılarak ölçülmüştür. Ks ölçümünü takiben, buharlaşmayı önlemek için toprak kolonlarının üstü kapatılmıştır. Kolonlardan su akışı durduğunda, hacim ağırlığı için örnekler alınmış ve penetrasyon direnci ölçülmüştür. Sonra, topraklar çıkarılmış, toprak örneklerinin morfolojik özellikleri tanımlanarak standart toprak tanımlama çizelgeleri yardımıyla nicelendirilmiştir. Çeltik tarlası ve mera topraklarında toprak parametrik ve morfolojik özellikleri faktör analizi ile değerlendirilmiştir. Çeltik topraklardaki toplam varyasyonun %80’ini beş faktör (Hidropedoloji, Kök, Silt ve toprak kimyası, Toprak kimyası, Agregasyon) ve mera topraklarındaki toplam varyasyonun %84.41'ini altı faktör (Hidropedoloji, Kök, Silt ve toprak kimyası, Toprak kimyası, Renk ve toprak kimyası, Agregasyon) tanımlamıştır. Pedoloji ve hidroloji arasındaki bağlantıların anlaşılmasında parametrik değişkenlerle birlikte toprak morfolojik değişkenlerinin kullanılması umut verici bulunmuştur.
Keywords : Faktör analizi, Hidrolojik özellikler, Hidropedoloji, Morfolojik özellikler, Toprak mekaniği