Ekmeklik Buğdayda Geliştirilen Rekombinant Kendilenmiş Hat Populasyonunda Kalite Özellikleri İçin Fenotipik ve Genotipik Değişim

Authors : Nevzat AYDIN, Bedrettin DEMİR, Tuğba GÜLEÇ, Cemal ŞERMET, Hasan Orhan BAYRAMOĞLU, Abdulvahit SAYASLAN, Zeki MUT

Pages : 418-432

Doi:10.7161/omuanajas.916699

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2021-10-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Rekombinant kendilenmiş hat populasyonları tarımsal araştırmalarda kullanılan önemli haritalama populasyonlarıdır. Çalışmada, Tosunbey ve Tahirova-2000 çeşitleri melezlenerek 420 ve 362 adet hat bulunan resiprokal rekombinant kendilenmiş hat populasyonu geliştirilmiştir. Populasyonların geliştirilmesinde tek tohum soy yöntemi kullanılmıştır. F7 generasyondaki homozigot hatlar, Samsun lokasyonunda Agumented deneme desenine göre 6 m2 alanındaki parsellerde yetiştirilmiştir. Hatların Yüksek ve Düşük Molekül Ağırlıklı Glutenin Alt Üniteleri (YMA-GA ve DMA-GA) ile çavdar translokasyonu varlığı SDS-PAGE yöntemiyle belirlenmiştir. Tosunbey çeşidi YMA-GA için 1, 17+18, 5+10 alt ünitelerini ve DMA-GA için GluA3b, GluB3b ve GluD3b allellerini taşırken, Tahirova-2000 çeşidi YMA-GA için 2*, 7+9, 5+10 alt ünitelerini ve DMA-GA için GluA3e, GluB3j ve GluD3b allellerini ve 1BL.1RS çavdar translokasyonu taşımaktadır. Denemede tane verimi, bitki boyu, başaklanma gün süresi gibi agronomik özellikler yanında protein içeriği, SDS sedimentasyon değeri, hektolitre ağırlığı, bin tane ağırlığı, kül oranı ve L renk değeri saptanmıştır. Tosunbey × Tahirova-2000ve Tahirova-2000 × Tosunbey populasyonlarında denemelerin ortalama tane verimi sırasıyla 399.5 kgda-1 ve 328.9 kgda-1’dır. Populasyonlarda bitki boyu ve başaklanma süresi için önemli seviyede transgresif açılım gözlenmiştir. Üçyüzyirmidört hattın çavdar translokasyonu (1BL.1RS) taşıdığı ve çavdar translokasyonunun protein kalitesine etkisinin olumsuz olduğu saptanmıştır. GluA3b alleli taşıyan hatların SDS sedimentasyon değeri, GluA3e alleli taşıyanlara kıyasla daha yüksektir. Araştırma sonuçları populasyonların ekmeklik buğdayda kalite ve kuraklık çalışmalarında kullanılabilecek elit materyale sahip olduğunu göstermiştir.
Keywords : ekmeklik buğday, RILs, YMA ve DMA Glutenin, çavdar translokasyonu