Chemometric approach to the nutritive value of some sorghum (Sorghum bicolor L. Moench) cultivars

Authors : Ferat UZUN, Nuh OCAK

Pages : 67-82

Doi:10.7161/omuanajas.911674

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2022-02-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, temel bileşen (TBA) ve kümeleme (KA) analizleri gibi kemometrik tekniklerle, bazı sorgum çeşitlerinin besleyici değerini göstermede hangi besinsel özelliklerinin anahtar araç olduğunu belirlemeyi amaçlamıştır. Genotip bazında yedi sorgum (Sorghum bicolor L. Moench) (sorgum [Rox ve Early Sumac], sudanotu (Gözde) ve sorgum × sudanotu hibriti [Jumbo, Grazer, Hayday ve El Rey)] çeşidi incelenmiştir. Numune setinde, yakın kızılötesi spektroskopi (NIR) ile belirlenen nötr deterjanda çözünmeyen lif (NDF), asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF), ham protein (HP), Ca, P, K ve Mg ve ampirik denklemlerle hesaplanan sindirilebilir kuru madde (SKM), kuru madde tüketimi (KMT), metabolize edilebilir enerji (ME) ve nispi yem değerine (NYD) ait veriler incelenmiştir. Çeşitlerin NDF ve ADF içerikleri ME ve NYD ile negatif ilişki gösterirken, HP içeriği bu değişkenlerle sırasıyla pozitif ve negatif ilgileşim göstermiştir. Veri kümesinin TBA, iki önemli temel bileşen (TB) üretmiştir. TB1 (%59.51) ve TB2 (%20.31), sorgum çeşitlerinde sırasıyla 6.55 ve 2.23 öz değerleri ile toplam varyasyonun %79.83'ünü tanımlamıştır. TB1, çeşitlerin (Grazer, Hayday, Early Sumac ve Gözde) HP ve P haricinde, hesaplanan özelliklerini (SKM, KMT, ME ve NYD) daha çok temsil etmiştir. TB2 ise Ca ve Mg ile karakterize edilirken, TB1 ve/veya TB2'de negatif yüklemelere sahip ADF, NDF ve K, çoğu çeşitleri daha fazla temsil etmiştir. KA, çeşitleri ve besinsel özellikleri iki gruba ayırmıştır. Geviş getiren hayvanların beslenmesini iyileştirmek için çeşitlerin önemli özellikleri olarak tanımlanan P, SKM, KMT, ME ve NYD, bileşenler arasında en önemlilerini olmuştur.
Keywords : Kümeleme analizi, Temel bileşen analizi, yem değeri, Yem kalitesi, Yemlik sorgum